خدا، شر و اختیار از دیدگاه مولانا جلال الدین رومی

برخی سرچشمه شرور را اختیار انسان دانسته اند. یعنی آنچه از نظر انسان شر تلقی شده و به خدا نسبت داده می شود چیزی جز اعمال و افعال ناشی از اختیار انسان نیست. صعود و سقوط آدمی در گرو اختیار اوست و همین امر است که منشا بسیاری از شرور اخلاقی و طبیعی قلمداد می شود. اصولا تلقی شرورانه داشتن از حوادث، از یک سو، به جهل و ناآگاهی انسان در خصوص مصالح مکتوم آن باز می گردد و از سوی دیگر، به دلیل سوء استفاده ای است که انسان مختار از اختیار خویش می کند. رویکرد اصلی مولانا آن است که اساسا چیزی به نام شر از سوی خدای خیر محض صادر نمی شود و بخشی از آنچه بدین نام خوانده می شود ناشی از سوء اراده خود انسان است. به عقیده وی، وجود شرور با اعتقاد به اوصافی همچون خیر محض بودن خداوند منافات دارد؛ زیرا چنین خدایی نمی تواند منشا شرور باشد.