نسبت لایه بندی ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها تحت تاثیر آتش سوزی در مراتع نیمه استپی چهارمحال و بختیاری

نسبت لایه بندی ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها را می توان به عنوان شاخص های کیفیت خاک تحت شرایط مختلف از جمله آتش سوزی پوشش گیاهی مراتع محسوب کرد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر آتش سوزی پوشش گیاهی بر نسبت لایه بندی ماده آلی خاک، پایداری خاکدانه ها و توزیع ماده آلی در خاکدانه های ریز و درشت در مراتع نیمه استپی کرسنک واقع در استان چهارمحال و بختیاری بود. بدین منظور، مراتعی با تاریخچه ی آتش سوزی متفاوت که طی سال های 1387، 1388 و 1389 به ترتیب 3، 2 و 1 سال پیش از مطالعه دچار آتش سوزی شده بودند، انتخاب گردید. نمونه برداری از دو عمق سطحی (10-0 سانتی متر) و زیر سطحی (25-15 سانتی متر)، مربوط به هر نقطه دچار آتش سوزی و نقطه مجاور آن که دچار آتش نشده بود (شاهد) در 9 تکرار (مجموعا 108 نمونه) انجام شد. سپس تاثیر آتش سوزی بر نسبت لایه بندی ویژگی های ذکر شده با آزمون t مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده آلی خاک و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) در نمونه های سطحی تیمارهای 1 و 2 سال پس از آتش سوزی در مقایسه با شاهد به صورت معنی دار کاهش یافت. همچنین، ماده آلی ذره ای (POM) در نمونه های سطحی در تمام سال های مورد مطالعه در مناطق سوخته شده به طور معنی داری کمتر از مناطق شاهد مجاور بود. تاثیر آتش سوزی بر نسبت لایه بندی ماده آلی خاک در تیمارهای 1 و 2 سال پس از آتش سوزی در مقایسه با مناطق شاهد معنی دار بوده و به ترتیب 26 و 22 درصد کاهش یافت. ماده آلی بخش درشت در لایه سطحی و زیر سطحی تیمار 1 سال پس از آتش سوزی در مقایسه با شاهد کاهش معنی دار داشت. در حالی که، ماده آلی بخش ریز در لایه زیر سطحی تیمار 1 سال پس از آتش سوزی نسبت به شاهد افزایش معنی دار نشان داد. یافته های این پژوهش نشان داد که تاثیر آتش سوزی بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، در لایه سطحی به دلیل شدت بیشتر آتش سوزی، نسبت به لایه زیر سطحی بیشتر بود. افزون بر آن، آتش سوزی باعث کاهش ماده آلی خاک و همچنین پایداری خاکدانه ها و در نتیجه افت (تنزل) کیفیت خاک اراضی مرتعی مورد مطالعه گردید.