بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی استان قم در یک دوره ی 33 ساله با استفاده از روش های حداکثر احتمال و فازی

استفاده ی نامناسب از اراضی موجب افزایش سرعت بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک می گردد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات بیابان زایی پیرامون تغییرات پوشش و کاربری اراضی در استان قم در یک بازه ی زمانی 33 ساله با استفاده از تصاویر لندست TM 1976، 1992 و 2009 می باشد. داده های بارش، تعداد دام و شاخص SPI نیز برای تفسیر دلیل این تغییرات در این دوره مقایسه شد. ابتدا پیش پردازش های هندسی، اتمسفری و توپوگرافی بر روی تصاویر اعمال شدند و نقشه های کاربری و پوشش اراضی با استفاده از طبقه بندی نظارت شده و فازی استخراج گردید. سپس صحت نقشه ها با استفاده از صحت کلی و ضریب کاپا محاسبه شدند. براساس نتایج، نقشه های تولیدی با روش فازی صحت بیشتری نسبت به طبقه بندی نظارت شده داشتند. در این بازه ی زمانی، میزان مراتع از 784281 به 662910 هکتار کاهش یافته و 34112 هکتار از اراضی به زمین های شوره زار تبدیل گردیدند. نتایج همچنین نشان داد که میزان اراضی مسکونی، صنعتی و کشاورزی به ترتیب 2864 و 13308 هکتار افزایش یافته است و دریاچه ی نمک در سال 2009 به طور کامل خشک شده است. نتایج حکایت از آن داشت که ساخت سد و قطع آب های ورودی به استان، بهره برداری شدید از آب های زیرزمینی، خشک سالی های متوالی و افزایش تعداد دام موجب افزایش سرعت روند بیابان زایی بخصوص در بخش شرقی استان قم شده است. البته نحوه ی مدیریت اراضی و تغییرات زیست محیطی، هر دو می توانند عامل این تغییرات باشند. مدیریت جامع و تطبیقی و بخصوص اصلاح مدیریت منابع آب استان می تواند منطقه را به شرایط گذشته بازگرداند.