تعیین منشا هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای در منطقه ساحلی بوشهر با استفاده از مطالعه نسبت ترکیبات مذکور در دوکفه ای Barbatia helblingii

هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) از آلاینده های پایدار اکوسیستم دریا به شمار می روند که از منابع مختلفی منشا می گیرند و مخاطرات زیادی برای آبزیان و انسان دارند. با بررسی نسبت غلظت ترکیبات PAHs در دوکفه ای ها می توان به منشا ورود آنها به دریا پی برد و اطلاعات حاصل می تواند در مدیریت شیلاتی و زیست محیطی به کار گرفته شود. به علت کثرت صنایع و حمل و نقل نفت در آب های ساحلی بوشهر به نظر می رسد غلظت های بالایی از این ترکیبات در منطقه مذکور وجود داشته باشد. این مطالعه به منظور اطلاع از غلظت و منشا PAHs در دوکفه ای Barbatia helblingii در سواحل بوشهر انجام گرفت. نمونه برداری از صدف از 5 ایستگاه مختلف در طول ساحل بوشهر انجام شد. از هر ایستگاه 30 نمونه صدف هم اندازه (میانگین 35 میلی متر) برداشته شد. پس از هضم بافت نرم با متانول، ترکیبات PAHs با حلال هگزان استخراج سپس به کمک دستگاه HPLC اندازه گیری شد. نتایج نشان داد غلظت tPAHs در صدف مورد مطالعه 7/634- 5/129 نانوگرم بر گرم وزن خشک بوده است. غلظت tPAHs در صدف های مربوط به ایستگاه های مختلف تفاوت معنی داری داشت (P<0.05). صدف های منطقه رافائل بیشترین غلظت tPAHs و صدف های مربوط به منطقه آب شیرین کن کمترین غلظت ترکیبات مذکور را داشتند. نسبت ترکیبات PAHs در صدف گویای آن بود که این ترکیبات هم از سوختن نفت (منشا پایرولیتیک) و هم از ورود مستقیم آن به دریا (منشا پتروژنیک) ناشی می شوند. به نظر می رسد ایستگاه آب شیرین کن به علت غلظت کمتر و دسترسی زیستی پایین آلاینده ها محل مناسبی برای توسعه فعالیت های آبزی پروری باشد. میانگین غلظت tPAHs در صدف B.helblingii 6/421 نانوگرم بر گرم بوده است که در مقایسه با سایر دوکفه ای های مطالعه شده در سایر نقاط دنیا غلظت درخور توجهی بوده است و نشان دهنده دسترسی زیستی نسبتا بالای این ترکیبات برای آبزیان منطقه است. با توجه به تاثیرات سوء PAHs در سلامتی انسان مطالعه این ترکیبات در ماهیان شیلاتی نیز ضروری به نظر می رسد.