ملاحظات طراحی تاسیسات تهویه سازه های دفاعی زیرزمینی

امروزه به جهت تهدیدات دشمن، اغلب سازه های حیاتی و مهم در زیر زمین احداث می شوند. زیرزمینی بودن و استتار و اختفای این سازه ها شرایط و محدودیت های خاصی را بر تاسیسات مکانیکی آن ها تحمیل می کند که در مورد سایر ساختمان ها این ملاحظات به هیچ عنوان مطرح نیست. طراحی مناسب تاسیسات مکانیکی سازه های زیرزمینی با رویکرد پدافند غیر عامل برای شرایط عادی و بحران، آنقدر ضروری و حساس است که در صورت طراحی نامناسب تاسیسات، نه تنها آسیب پذیری کاهش نیافته، بلکه یک سازه امن زیرزمینی می تواند تبدیل به یک گورستان جمعی زیرزمینی شود. چرا که تاسیسات این سازه ها ساده ترین راه شناسایی آنها بوده و آسیب پذیرترین و از طرفی ضروری ترین بخش یک سازه زیرزمینی است. هدف این مقاله، انتقال تجارب نگارنده در مورد ملاحظات طراحی تاسیسات تهویه و سرمایش و گرمایش سازه های زیرزمینی با رویکرد پدافند غیرعامل خصوصا اختفا و استتار می باشد. انواع روش-های متداول تهویه مطبوع و مزایا و معایب هر یک مورد بحث و بررسی قرار گرفته آنگاه با توجه به جمیع ملاحظات فنی و اقتصادی و پدافند غیر عامل، سیستم تاسیسات گرمایش و سرمایش و تهویه مناسب یک سازه زیرزمینی پیشنهاد شده است. در نهایت راهکارهای اجرائی برای جلوگیری از ورود دود و آلودگی به محل تجمع افراد و همچنین راهکارهائی برای استتار و اختفای فن ها در دهانه تونل و همچنین شفت های خروج هوای آلوده بیان شده است. راهکارهای اجرائی اشاره شده در پروژه های مختلف به کار برده شده و صحت عملکرد آنها اثبات شده است که به دلیل محرمانه بودن از ذکر جزئیات فنی آنها خودداری شده است.