مروری بر الگوها و نظریه های سازگاری با بیماری

امروزه چگونگی واکنش انسان در برابر مسائل و مشکلات زندگی مورد مطالعه وسیع قرار گرفته است و گسترش مباحث مربوط به تنش، بیماری و سلامت، مطرح شدن مفاهیمی مانند سازگاری و راهبردهای مقابله ای را به دنبال داشته است. صاحب نظران در رشته های مختلف، الگوها و نظریه های متفاوتی در رابطه با سازگاری ارایه نموده اند. هدف از مطالعه حاضر، شناخت الگوها و نظریه های سازگاری با بیماری و بررسی نقاط قوت و ضعف آن ها است تا با آگاهی و شناخت از الگوهای متفاوت سازگاری با بیماری، بتوان برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی اقدامات تسهیل کننده سازگاری را انجام داد.
در این مطالعه، متون موجود در پایگاه داده های ملی و بین المللی و با استفاده از کلید واژه های ذی ربط متون فارسی و انگلیسی مرتبط با موضوع، بدون محدودیت زمانی شناسایی و مورد بررسی قرارگرفت. بررسی متون نشان داد رویکردها و نظریه های مختلفی در خصوص سازگاری با بیماری وجود دارد که در بین آنها نظریه ها و الگوهای مربوط به سازگاری با رویکردهای زیست شناختی، رفتاری، شناختی، ترکیبی و کل گرای زیستی بیشتر مطرح هستند. در نظریه و الگوهای سازگاری با رویکرد زیست شناختی، به جنبه های مختلف بیماری و عوارض مربوط به آن پرداخته شده است. رویکرد رفتاری نسبت به سازگاری، رفتار بیماران نسبت به بیماری را روشن ساخته است. الگوهای مربوط به سازگاری شناختی که بر ارزیابی شناختی بیماران از بیماری و به کارگیری راهبردهای مقابله ای با آنان تکیه دارند. بالاخره رویکرد ترکیبی و کل گرای زیستی، انسان را به عنوان یک موجود زیستی و روانی اجتماعی در نظر گرفته است که به طور مداوم نسبت به محیط داخلی و خارجی خود عکس العمل نشان داده و مرتبا با محیط داخلی و خارجی خود در تعامل است. در واقع، راهبردهای مقابله ای، مجموعه ای از تلاش های شناختی و رفتاری فرد است که در جهت تعبیر، تفسیر و اصلاح یک وضعیت تنش زا به کار می رود و منجر به کاهش رنج ناشی از آن می شود. بیماری، موقعیتی را در زندگی فراهم می نماید که فرد مجبور به کسب توانایی های جدید برای غلبه بر موقعیت تنش زا و تطابق با شرایط موجود است که در این رابطه، الگوها و نظریه های مختلفی ارائه گردیده است که از آن ها در پژوهش ها و طراحی ابزارها نیز استفاده شده است تا نحوه سازگاری افراد در زمان سلامتی و بیماری مشخص شده و در صورت لزوم به آنان جهت سازگاری موثر کمک شود.