مقایسه بیماری زایی چند جدایه قارچ Rhizoctonia solani روی برخی ارقام لوبیا

بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی طوقه و ریشه لوبیا ناشی از قارچ Rhizoctonia solani یکی از مهمترین بیماری های این محصول در ایران می باشد. در این تحقیق طی سال های زراعی 1384- 1383 از مناطق عمده لوبیا کاری استان تهران نمونه برداری به عمل آمد و جمعا 81 جدایه، جداسازی، خالص و نگهداری گردید. خصوصیات ظاهری جدایه های بدست آمده شامل رنگ پرگنه، ریسه هوایی، شکل و اندازه سختینه ها، اندازه قطر ریسه ها و تعداد هسته مورد بررسی قرار گرفت. پس از رنگ آمیزی هسته ها مشخص شد که تمام جدایه ها به جز دو جدایه چند هسته ای می باشند. همچنین در بررسی خصوصیات آناستوموزی مشخص شد که 381/3 % جدایه ها به گروه آناستوموزی چهار AG-4)، 16/4%) جدایه ها به گروه آناستوموزی شش (AG-6) و دو جدایه به گروه آناستوموزی دو (AG-2) تعلق دارند. دو گروه اخیر برای اولین بار در ایران از روی لوبیا گزارش می شوند. آزمون بیماری زایی جدایه ها روی لوبیا (رقم ناز) در شرایط گلخانه و به روش مخلوط کردن مایه آلودگی (دانه های کلونیزه شده گندم و جو با قارچ) با خاک سترون در طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتیجه بیانگر وجود تنوع بالایی در بیماری زایی جدایه ها بود. شدت بیماری زایی جدایه ها با استفاده از مقیاس یک تا پنج اندازه گیری شد و نتایج نشان داد کلیه جدایه ها به غیر از جدایه های گروه آناستوموزی شش (AG-6) از بیماری زایی نسبتا بالایی برخوردار هستند. جدایه های گروه Rs21 و Rs71 به ترتیب بیش ترین و کم ترین بیماری زایی را از خود نشان دادند. در آزمون مقایسه واکنش ارقام از 16 رقم اصلاح شده لوبیای چیتی، قرمز، سفید، سبز و چشم بلبلی استفاده شد. این ارقام در برابر پنج جدایه Rs7،Rs18، Rs21،Rs62، Rs74 که بالاترین بیماری زایی را در آزمون بیماری زایی از خود نشان دادند، در گلخانه و در طرح بلوک های کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هیچ کدام از ارقام، مقاومت کاملی نسبت به این بیماری ندارند و تمامی ارقام به این بیماری حساس و نیمه حساس و فقط دو رقم لوبیای قرمز گلی و قرمز صیاد با میانگین شدت بیماری زایی 2/58 و 2/9 (در مقیاس 5-1) نسبت به بیماری نیمه مقاوم بودند.