مشروعیت قیام علیه حاکم جائر در فقه سیاسی شیعه

مشروعیت قیام علیه حاکم جائر، تاثیرات زیادی بر تحولات سیاسی اجتماعی جوامع اسلامی دارد؛ چرا که پذیرش یا رد این نظریه می تواند پیامدهای متفاوتی بر فرآیند تحولات هر جامعه داشته باشد. در فقه سیاسی شیعه، بر خلاف فقه سیاسی اهل سنت، نافرمانی و مبارزه علیه حاکم جائر، امری ضروری شمرده شده و مورد تاکید فقهای شیعه قرار گرفته است. این امر، موجب شکل گیری جنبش ها و حرکت های انقلابی علیه استبداد داخلی و حکام جائر از جمله تکوین انقلاب اسلامی در جوامع شیعی شده است. امروزه که بیداری اسلامی در جوامع اسلامی، موجی فزاینده و شتابنده به خود گرفته، لازم است مبانی فقهی آن در متون اسلامی تبیین شود تا گامی مثبت هر چند ناچیز در این راستا برداشته شود. این نوشتار، به دنبال آن است که ادله مشروعیت مبارزه و قیام علیه حاکم جائر و شبهات پیرامون آن در فقه سیاسی شیعه را با روش اسنادی، مورد واکاوی قرار دهد.