ارزیابی تسهیلات صندوق های توسعه سرمایه گذاری بخش کشاورزی ایران به لحاظ هزینه مبادله وام گیری

هدف مقاله حاضر بررسی هزینه های مبادله دریافت تسهیلات از صندوق های غیر دولتی توسعه سرمایه گذاری است که کمتر از یک دهه از آغاز فعالیت آن ها می گذرد. هزینه های مبادله عاملی مهم و محدودکننده برای وام گیرندگان کوچک و خرده پا در استفاده از وام های رسمی به شمار می رود. داده های مورد نیاز از شرکت مادرتخصصی حمایت از توسعه سرمایه گذاری و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده در سال 1390 به دست آمد. در این مطالعه، ضمن برآورد و محاسبه هزینه مبادله دریافت تسهیلات، با استفاده از الگوی اقتصادسنجی آثار عوامل موثر بر هزینه مبادله وام گیری بررسی شد. یافته های تحقیق نشان دهنده کنترل هزینه های مبادلاتی در جریان دریافت تسهیلات از صندوق های توسعه سرمایه گذاری و کاهش این هزینه ها در صندوق های بزرگ تر و دارای جریان مالی گسترده تر است. بر این اساس، میزان هزینه مبادله صندوق اصفهان 1/07 درصد و در دو صندوق کوچک تر در استان های گلستان و قم به ترتیب 1/27 و 3/29 درصد محاسبه شد. نتایج الگوهای اقتصادسنجی نیز نشان دهنده اهمیت شرایط وام نظیر سود، حجم وام درخواستی و سپرده وام گیرنده همچنین ویژگی های وام گیرنده شامل سطح تجربه و سواد، آموزش، سابقه تخلف و مدت زمان صرف شده در کاهش هزینه مبادله دریافت تسهیلات است. از آنجا که بیشتر عوامل موثر شناسایی شده مربوط به ویژگی ها و شرایط وام گیرنده بوده است، می توان با تمرکز بر وام گیرنده از طریق ارتقای توانمندی ها و سطح توسعه یافتگی وی هزینه های مبادله دریافت تسهیلات در سایر موسسات اعتباری را کاهش داد. توسعه و گسترش روش های وام گیری گروهی که در سازوکار وام دهی صندوق های توسعه سرمایه گذاری مرسوم است می تواند راهکاری موثر در این زمینه به شمار رود.