موازین انسان گرایانه: گرانیگاه نسبی گرایی فایرابند

نسبی گرایان قائلند که هیچ معیار مطلق عینی جهان شمولی وجود ندارد و بنابراین، همه داوری ها زمینه محورند. از این رو، تمام امور از امور مربوط به زیبایی شناسی گرفته تا معارف بشری و حتی اصول اخلاقی نسبی اند؛ یعنی، در نسبت با زمان، مکان و فرهنگی خاص معنا می یابند. ازاین رو، هر فردی/ سنتی هر کاری انجام دهد، بنا به بستر فرهنگی - اجتماعی خاصی که در آن قرار دارد، صائب و محق است. پلفایرابند، فیلسوف نسبی گرای اتریشی آمریکایی، نخست میان دو نوع نسبی گرایی تمییز نمی نهد: نسبی گرایی سیاسی و فلسفی. ما در این مقاله با تمرکز بر نسبی گرایی سیاسی فایرابند نشان می دهیم که نسبی گراییمد نظر او ابدا تساوی گرایی نیست، بلکه ملاحظات انسان گرایانه مرکز ثقل نسبی گرایی او است. در پرتو همین ملاحظات است که او پلورالیسم، دموکراتیسم و آنارشیسم نظری را بر دیگر مکاتب رقیب ترجیح می دهد.