فرموله کردن نماتد کش استخراج شده از بذر گیاه زیتون تلخ (Melia azedarach) برای کنترل نماتد گره ریشه (Meloidogyne incognita)

بذر گیاه زیتون تلخ (Melia azedarach) از استان مازندران جمع آوری، در دمای اطاق و سایه خشک و از آن پودر تهیه شد. عصاره گیری با حلال متانل در دستگاه سوکسوله انجام و سپس با حلال های دی کلرومتان-آب (70:30)، ترکیبات آلی از ترکیبات آبی جدا گردید. مواد همراه و امولسیفایر (Tween 85) به عصاره حاصله اضافه و فرمولاسیون 11 درصد تهیه شد. تاثیر غلظت های مختلف (0/125، 0/25، 0/5، 1، 2، 4، 8 و 16 درصد) فرمولاسیون، در شرایط آزمایشگاهی و در دو دوره ی زمانی (پس از 24 و 48 ساعت) روی لارو سن دوم نماتد مولد گره ریشه، Meloidogyne incognita و غلظت های (0/125، 0/25، 0/5، 1، 2 و4، درصد) در شرایط گلخانه ای (به مدت 60 روز) روی این نماتد و صفات رویشی گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) بررسی شد. غلظت های 0/125 و 0/25 در هر دو دوره ی زمانی تاثیری در غیر فعال سازی و مرگ و میر لارو سن دوم نماتد نداشت. میزان مرگ و میر نماتد در غلظت های 4، 8 و 16 درصد، پس از 24 ساعت به ترتیب صفر، 44/3 و 76 درصد بود، در حالی که پس از 48 ساعت، این غلظت ها موجب مرگ 100 درصد لاروهای سن دوم نماتد شدند. در شرایط گلخانه ای تمام غلظت های استفاده شده سبب کاهش معنی دار (p<0.05) تعداد گال، توده تخم، تخم نماتد روی ریشه، لارو سن دوم در خاک و ریشه و جمعیت نهایی نماتد شد. تیمار 4 درصد باعث کاهش معنی دار طول و وزن تر ساقه و ریشه گیاه گوجه فرنگی گردید. پایداری فرمولاسیون در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که این فرمولاسیون دارای پایداری مناسب است. استفاده از آفت کش های طبیعی می تواند روشی مناسب برای کنترل طبیعی نماتدهای مولد گره ریشه، کاهش مصرف سموم شیمیایی و تولید محصول سالم باشد.