بررسی کاربرد معنایی تخلص شمس در غزل های مولوی

تخلص در غزل، نام شعری شاعر است که اغلب غزلسرایان آن را در مقطع غزل، یا ابیات ماقبل آن، ذکر می کنند. جلال الدین محمد بلخی، مشهور به مولانا، از عارفان و غزلسرایان بزرگ قرن هفتم است که 3229غزل سروده و به شمس الدین تبریزی تقدیم داشته و ازین رو در ابیات پایانی بسیاری از غزل های خود، نام «شمس تبریزی» و معادل های آن چون «شمس الدین» و «شمس الحق» را به کار برده است. یکی از نکاتی که در بحث تخلص، قابل بررسی است، کاربرد معنایی تخلص و به عبارت دیگر موضوعات و مضامینی است که همراه با تخلص ذکر می گردد، در این زمینه به طور کلی گفته شده: موضوعی که در کنار تخلص می آید همان موضوعی است که در ابیات پیشین آمده و گذشته از آن مفاخره و مدح نیز ذکر می گردد. مولانا در پایان 992 غزل، تخلص شمس را به کار برده است؛ در این تحقیق بدین نکته می پردازیم که ذکر نام مراد شاعر (نه نام شعری شاعر)، در شعر مولانا، چه کاربردی دارد وچه مضامینی را با خود به همراه آورده است و نیز این مضامین چه ارتباطی با ابیات پیشین غزل دارند؟