موانع پیشرفت از منظر قرآن

بشر از روی فطرت و طبیعت خویش، برای زندگی دنیویش اهدافی را تعیین و به سوی آنها حرکت می کند. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت بشریت، پس از ترسیم اهداف دنیوی و اخروی انسان، به بیان لوازم رسیدن به این اهداف پرداخته است. از جمله بایسته هایی که رسیدن به اهداف را میسر می سازد، شناخت کامل موانع است؛ شناختی که با دانستن چگونگی رفع و دفع آن همراه باشد.قرآن بر لزوم شناخت این موانع تاکید نموده و راه های مبارزه با آن را نیز در آیات فراوانی مطرح کرده است. در منطق قرآن، تحجر و تعصب، تکروی و استبداد، افراط و تفریط و ظاهرنگری و خرافه پرستی از جمله مهم ترین موانع پیشرفت به شمار می آید. این کتاب آسمانی به نقش عوامل معنوی در پیشرفت، اشاره و موانع غیر مادی همچون گناه، کفران نعمت و اعراض از یاد خداوند را متذکر شده است. خداوند با بیان برخی سختی ها و مشکلات در مسیر پیشرفت، به نقش منفی اختلافات حزبی، تهاجم دشمنان و تضاد بین سخن و عمل مسئولان در پیشرفت اشاره می کند. قرآن با نقد الگوهای منفی، نقش مخرب آنها در پیشرفت را هشدار می دهد و از ناامیدی و یاس پس از برخورد با مشکلات و شکست، برحذر می دارد.