سعادت از منظر ارسطو و ابن مسکویه رازی

پرسش درباره مفهوم و مصداق «سعادت»، ریشه در نهاد و سرشت آدمی دارد. مقایسه آراء دو اندیشمند صاحب نظر در این زمینه یکی از یونان باستان و دیگری از حکمای اسلامی هم روزگار با ابن سینا، از جهت معرفت نسبت به نوآوری متفکران اسلامی در قبال رهاورد یونانیان در ساحتهای گوناگون فلسفی، حائز کمال اهمیت است.
این جستار مختصر که به روش تحلیلی تطبیقی صورت پذیرفته پس از تاملاتی چند درباره مبانی فلسفی و اخلاقی هریک، وجوه اشتراک و افتراق آراء ایشان درباره سعادت را کاویده است. ارسطو، گرچه با اهتمام کامل به مولفه های عقل، لذت و دوستی، تئوری فضیلت و سعادت را حول محور «اعتدال» تعریف میکند، لیکن، با توجه نگاه غیرتوحیدی وی به خدا و جهان و عدم توجه او به معاد، قادر نیست که مدل موفقی از مفهوم و مصداق سعادت ارائه کند. برخلاف ابن مسکویه که با جهانبینی توحیدی میکوشد تا همین معانی را برپایه معرفت نفس، عقل و شرع تبیین نماید، سعادت را به دو قسم دنیوی و اخروی تقسیم نموده و مصداق واقعی سعادت را قرب الهی معرفی میکند. همچنین، هردو بر تعریف سعادت به خیر متعالی (خیر اعلی) تاکید میورزند، لیکن، از آنجا که مبانی اندیشه اخلاقی آنها با یکدیگر متفاوت بوده، لوازم اندیشه آنان نیز با یکدیگر متفاوت خواهد شد.