بررسی اثرات تورمی و توزیعی مالیات بر ارزش افزوده بر بخش های مختلف اقتصاد ایران

مقاله حاضر به بررسی آثار تورمی و آثار توزیعی اجرای مالیات بر ارزش افزوده بر بخش های مختلف اقتصادی در ایران می پردازد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که از 29 گروه اصلی محصولات (91 گروه محصول فرعی)، 15 گروه در نتیجه مالیات بر ارزش افزوده از افزایش قیمت بیشتری برخوردارند و 14 گروه دارای آثار تنازلی می باشند و افزایش قیمت آن ها کمتر از نرخ مالیات می باشند. بر اساس نتایج میانگین وزنی که بیانگر متوسط آثار تورمی مالیات بر ارزش افزوده در کل اقتصاد است، در صورت اعمال مالیات بر ارزش افزوده بدون معاف کردن هیچ یک از بخش ها، پیش بینی می شود با ساختار مفروض در اقتصاد کشور حدود 4/7 درصد تورم داشته باشیم و در صورت اعمال مالیات بر ارزش افزوده پس از معاف کردن بخش های تورم زا در حدود 4/3 درصد تورم خواهیم داشت و ضریب جینی قبل از اعمال مالیات بر ارزش افزوده، از سایر ضریب جینی ها کمتر می باشد، لیکن تفاوت بین این ضرایب بسیار ناچیز است به طوری که تفاوت ضرایب جینی پس از اعمال مالیات بر ارزش افزوده از 0017/0 تا 0052/0 تغییر می کند، در واقع می توان گفت جانشینی مالیات بر ارزش افزوده با مالیات های غیر مستقیم، اثر تنازلی ایجاد می کند، اما این اثر بسیار ناچیز است و با اعمال معافیت ها و نرخ های چندگانه می توان آن را کاهش داد.