گزارشی از کتاب ازهاق الباطل فی رد شبه الفرقه الوهابیه

توسل، استغاثه و نذر بر اولیای الهی و شد رحال بر زیارت قبر پیامبر اکرم$ از امور معمول بین مسلمانان بوده است و اکثر فقهای مذاهب، چه شیعه و چه سنی، نه تنها از این کار منع نمیکردند، بلکه در تایید این اعمال به نگارش کتاب و رساله نیز همت گماردند، تا اینکه در قرن دوازدهم در منطقه نجد شخصی به نام محمد بن عبد الوهاب بن سلیمان نجدی با تاثیرپذیری از اندیشه ابن تیمیه و ابن قیم جوزیه، این اعمال را شرک آلود و مرتکب آن را مشرک دانست. او با تعریفی خاص از توحید و ایمان عامه مسلمانان را به دلیل طلب شفاعت و استغاثه و توسل به غیر الله، موحد ندانسته، بلکه مسلمانان زمان خود را مشرک خطاب کرده است؛[1] حتی پا از این فراتر گذاشته، شرک مسلمانان اهل زمانه خود را از شرک مشرکان زمان پیامبر شدیدتر دانسته است.[2]
عقیده ابن عبدالوهاب با واکنش شدید از جانب علمای اسلام به خصوص علمای شیعه مواجه میشود. محمد بن عبد الوهاب بن داوود همدانی، مولف کتاب ازهاق الباطل و معروف به امام الحرمین، به همراه شیخ جعفر کاشف الغطاء و سید محسن امین از بزرگان شیعه در قرن سیزدهم بودند که به نقد عقیده ابن عبد الوهاب و عملکرد او در مواجهه با مسلمانان پرداختند و به تنویر اذهان شیعیان در خصوص عقاید وهابیت همت گماردند.
 
[1]. محسن امین، کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبد الوهاب، ص134؛ به طوری که محمد بن عبد الوهاب در رساله کشف الشبهات، حدود 4 بار مسلمانان زمان خود را با عنوان «المشرکون فی زماننا» یا «شرک اهل زماننا» خطاب میکند؛ نک: محمد بن عبد الوهاب، کشف الشبهات، ص6 و 8 و 15و 33.
[2]. فاعلم ان شرک الاولین اخف من شرک اهل زماننا بامرین:احدهما: ان الاولین یشرکون ویدعون الملایکه والاولیاء والاوثان مع الله فی الرخاء، واما فی الشده فیخلصون لله الدعاء... فمن فهم هذه المساله التی وضحها الله فی کتابه، وهی ان المشرکین الذین قاتلهم رسول الله (ص) یدعون الله ویدعون غیره فی الرخاء، واما فی الضراء والشده فلا یدعون إلا الله وحده لا شریک له وینسون ساداتهم، تبین له الفرق بین شرک اهل زماننا وشرک الاولین.
الامر الثانی: ان الاولین یدعون مع الله اناسا مقربین عند الله. إما انبیاء، وإما اولیاء، وإما ملایکه، او یدعون اشجارا او احجارا مطیعه لله لیست عاصیه. واهل زماننا یدعون مع الله اناسا من افسق الناس، والذین یدعونهم هم الذین یحکون عنهم الفجور من الزنا والسرقه وترک الصلاه وغیر ذلک؛ نک.: محمد بن عبد الوهاب، کشف الشبهات، ص33.