بررسی رقابت و عملکرد کمی و کیفی در کشت مخلوط سویا (Glycine max (L.) Merrill.) و همیشه بهار (Calendula officinalis L.)

به منظور بررسی رقابت بین دو گونه سویا (Glycine max L. Merrill.) و همیشه بهار(Calendula officinalis L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و هفت تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1388 اجرا شد. تیمارها شامل کشت های خالص سویا و همیشه بهار، کشت مخلوط با پنج آرایش کشت به صورت 1:1، 2:2، 4:2، 4:4 و 6:4 به ترتیب همیشه بهار و سویا بودند. اثر آرایش کشت روی تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه سویا در واحد سطح و درصد روغن و پروتئین دانه سویا معنی-دار نبود. تاثیر آرایش کشت بر روی عملکرد خشک گل آذین و گلبرگ همیشه بهار در واحد سطح و تعداد گل در بوته همیشه بهار معنی دار بود. بیش ترین عملکرد خشک گل آذین و گلبرگ به آرایش کشت 1:1 (63/87، 75/30) و 6:4 (75/41، 68/22) مربوط بود. براساس نتایج حاصله در آرایش کشت 1:1، 2:2 و 4:4 ضریب ازدحام نسبی همیشه بهار (76/0، 46/0 و 46/0) بیشتر از سویا بود این امر از نظر رقابتی، برتری همیشه بهار را در مقابل سویا اثبات می کند. در آرایش کشت 6:4 و 4:2 به ترتیب غالبیت سویا (43/1، 98/0) بزرگتر از همیشه بهار بود که نشان دهنده بیشتر بودن عملکرد نسبی سویا در مقایسه با همیشه بهار است. بر عکس کمتر شدن غالبیت همیشه بهار (19/1، 93/0) در این تیمارها نشان می دهد که عملکرد نسبی آن کمتر از سویا است. مقدار افت واقعی عملکرد در کلیه تیمارها مثبت به دست آمد که نشان دهنده افزایش عملکرد است. در آرایش کشت 1:1، 2:2 و 4:4 نسبت رقابتی همیشه بهار (06/2، 25/1، 13/1) بیشتر از یک بود و در آرایش کشت 6:4 و 4:2 نسبت رقابتی سویا (2/1، 07/1) بیشتر از یک بود که برتری عملکرد را نسبت به تک کشتی نشان می دهد.