اهداف اجرای حدود و تعزیرات در کلام فقها و سازوکار حل تلاقی آن

این مقاله درصدد تبیین تفاوت مجازات های حدی و تعزیری، از نظر اهداف مجازات است و در این راستا، بیان می کند که چگونه این اهداف را در تعیین نوع و کیفیت این مجازات ها در نظر می گیرند. پرسش اصلی این تحقیق، این است که اگر در مقام گنجاندن اهداف گوناگون در تعیین کیفیت مجازات، مانند بازدارندگی جمعی و فردی، سزادهی، اصلاح و بازپروری و غیره، جمع بین این اهداف به طور کامل ممکن نباشد و بین آنها تلاقی رخ دهد و پیگیری برخی اهداف، منجر به چشم پوشی از دیگر اهداف گردد، تکلیف چیست؟ آنچه در این نوشتار به آن دست یافته ایم، این است که اهداف اصلی و فرعی و میانی در حدود و تعزیرات با هم یکسان نیست و سازوکار حل تلاقی آنها نیز متفاوت خواهد بود. هدف اصلی در حدود، اجرای کامل و به موقع دستور شارع برای حفظ ارزش هایی است که در اجرای حد، دنبال می شود تعیین اهداف فرعی و میانی نیز به طور کامل بر عهده شارع است و اجتهاد قاضی در این باب به طور مطلق ممنوع است. ولی هدف اصلی در تعزیرات، ریشه کن ساختن جرم از طریق بازدارندگی و ارعاب فردی است و اهداف دیگر چون بازدارندگی جمعی و سزادهی، یا جایگاهی در تعیین نوع و کیفیت مجازات ندارند یا این که هدف فرعی هستند.