بررسی فقهی موضوع شناسی حرز در سرقت، از دیدگاه فقهای امامیه

یکی از شرایط سرقت مستوجب حد، آن است که سرقت از حرز صورت گیرد. فقها در بازگشت معنا و مفهوم حرز به عرف، اجماع و اتفاق نظر دارند; ولی در برداشت مفهوم حرز از عرف اختلاف نظر بسیار شدیدی با یکدیگر دارند. نگارنده پس از بررسی سخنان و ادله فقها، معتقد است هر مکانی که از نظر عرفی، موضع حصین در نظر گرفته شود، حرز تلقی می گردد; ولی این برداشت عرفی در بسیاری از مواقع به دلیل اختلافات عرفی، دارای ابهام است. از این رودر مجموع می توان گفت که بیان یک تعریف مناسب و خالی از هر گونه شک و شبهه درباره حرز، با رعایت قیود حدی، کاری بسیار دشوار و چه بسا ناممکن است. لذا در موارد شبهه در وجود حرز، گرچه شبهه مفهومیه و مخصص منفصل و امر دائر بین اقل و اکثر است، آیه سرقت عموم خود را از دست داده، به مقتضای قاعده درء تمسک می شود و در نتیجه حد قطع جاری نمی گردد.