مدل سازی توسعه شهری کلان شهر تهران با استفاده از الگوریتم بهینه یابی توده ای ذرات

رشد جمعیت شهرها در جهان به سبب جاذبه های اقتصادی، اجتماعی و داشتن امکانات، در طول چند دهه گذشته به گونه ای بوده است که از 9/22% در سال 1985 به 47% در سال 2010 رسیده است. افزایش بی رویه جمعیت و مهاجرت جمعیت از روستاها به شهرها باعث تشدید فرایند توسعه شهرها شده است به گونه ای که در اکثر موارد این توسعه ها بدون برنامه، بدون کنترل و بدون تناسب با رشد جعیت و از همه مهمتر رشد زیرساختهای شهری بوده است. در این شرایط استفاده از داده های سنجش از دور و بستر سیستم های اطلاعات مکانی در کنار مدل های محاسباتی، امکان پویش، مدلسازی و پیش بینی فرایند توسعه شهر ها را به ارمغان اورده است. به طوری که از این مدل ها می توان به عنوان ابزاری توانا و مبتنی بر دانش جهت نظارت و پویش این پدیده استفاده کرد. و توسعه غیراصولی شهرها مخصوصا«در کشورهای در حال توسعه، نتایجی از قبیل ازبین رفتن منابع، عدم همخوانی زیر ساخت های موجود شهر با رشد شهر، تغییر کاربری های مناسب کشاورزی به کاربری شهری و افزایش هزینه از قبیل مسکن، حمل و نقل را بدنبال خواهد داشت. در این شرایط مدلسازی رشد شهری می تواند به عنوان ابزاری مفید، برنامه ریزان را در پیش بینی نیازهای آینده شهر یاری نماید. از این رو از گذشته تا کنون، مدل های مختلفی توسط محققان توسعه یافته است تا از طریق به کارگیری این مدل ها بتوان پیچیدگی پویایی رشد شهر و روند رشد را شبیه سازی نمود. الگوریتم بهینه یابی توده ای ذرات یکی از این مدل ها بوده است که به دلیل داشتن امکان اموزش و یادگیری، در بسیاری از زمینه های روز علمی بعنوان یک ابزار توانا ایفای نقش کند. در این تحقیق از تصاویر ماهواره ای مربوط به سالهای 1988و 2000 مربوط به شهر تهران استفاده شده است. متغیرهای موثر در فرایند مدلسازی عبارتند از:فاصله از راه، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از گسل، تعداد سلول های شهری در پنجره 3*3، فاصله از مرکز شهر و شیب. معیار درصد تناظر سطوح و شاخص عامل نسبی در این مدلسازی برای ارزیابی دقت مدلسازی به کار گرفته شدند که به ترتیب برابر هستند با 2579/1 و 6448/0 که هر دو معیار دقیق بودن مدلسازی را تائید می کنند.