رهیافت تلفیقی جامعه شناسی علم به مهاجرت نخبگان با تاکید بر جامعه ایران

یکی از کاربردهای جامعه شناسی علم به عنوان شاخه ای تخصصی از جامعه شناسی معرفت، پرداختن به تاثیر و تاثر میان جامعه و علم(به ویژه مسائل جامعه شناختی نهاد علم) است. این مقاله، ضمن مرور برخی آمارهای مرتبط با مهاجرت نخبگان در ایران و جهان و همچنین ارائه سنخ شناسی این مهاجرت ها، تلاش می کند با استفاده از روش پژوهش اسنادی و تحلیل مجدد آماری و با رویکرد تلفیقی جامعه شناسی علم، به تحلیل مساله مهاجرت نخبگان بپردازد. برخی از مهم ترین یافته های نظری مقاله عبارتند از: 1) علیرغم افزایش سهم تولید علم و پیشرفت های علمی کشور، آمار مهاجرت نخبگان ایرانی همچنان بالاست؛ 2) در پرتو تاثیر متقابل جامعه و نهاد علم، 10 سنخ از مهاجرت نخبگان ایرانی قابل کشف و شناسایی است؛ 3) بر اساس بینش مندرج در جامعه شناسی علم، ضرورت دارد به مصادیق تاثیر هنجارهای اجتماعات علمی بر نخبگان، تاثیر ساختارها و هنجارهای اجتماعی-اقتصادی بر فعالیت های علمی، نقش شبکه های ارتباطی محققان و نقش ساختارهای اجتماعی و شناختی توجه شود. رهیافت تلفیقی در تحلیل خود، همزمان به دو مولفه عاملیت و ساختار توجه دارد.