بررسی نظم و امنیت اجتماعی در دوره تیموریان با تکیه بر تزوکات تیموری

برقراری نظم و امنیت در هر جامعه بی شک یکی از دغدغه های حاکمیت و نهاد اجرایی است؛ این مقوله در طول تاریخ از سوی حکومت گران به شکل ساختارهای ویژه و در غالب اوقات به صورت صدور فرامین، دستورها و آیین نامه هایی مطرح و مورد دقت قرار می گیرد. در دوره تیموریان اصول و قواعد برقراری نظم و امنیت در قالب دو هنجار مغولی و اسلامی توسط تیمور مورد تاکید قرار گرفت. در سنت مغولی پیروی از یاسای چنگیزی که تیمور خود را از سلاله آن ها می دانست، در کنار آموزه و شریعت اسلامی در هم تنیده و دستاورد آن مجموعه فرامین، وصایا و قواعدی از سوی تیمور بود. این مجموعه قوانین و برنامه ها در کتاب معروف «تزوکات تیمور» اثر ابوطالب حسینی تربتی ثبت و مکتوب گردید. میزان تطابق وصایای تیمور و تاکید او بر سنت مغولی و اسلامی در باب نظم با عمل کرد شاهان تیموری در بطن جامعه مهم ترین مسئله پژوهش حاضر است. سوال اصلی مقاله این است که چه رابطه ای میان گفته های تیمور در تزوکات تیموری با اقدامات سلاطین تیموری در جامعه وجود دارد و این روند در دوره های جانشینی تیمور چگونه صورت پذیرفته است؟ دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که در برهه های مختلف، میزان عملکرد شاهان تیموری نسبت به مقوله نظم و امنیت اجتماعی در سطح جامعه فراخور سیاست ها و اقتدار سلاطین تیموری متفاوت بوده است. هم چنین این شرایط در مراحل زوال و افول حکومت تیموری سبب گردید تا روند تاکید برقراری نظم و امنیت اجتماعی از سوی تیمور به معنای واقعی خود در جامعه عصر تیموری صورت نپذیرفته و مورد اغفال قرار گیرد.