تحلیل شبکه اجتماعی و الگوی ساختاری روابط اجتماعی بهره برداران مرتع (مطالعه موردی: روستای تاکر- شهرستان نور)

با توجه به اهمیت مراتع در حفظ اکوسیستم طبیعی، بررسی عوامل موثر در حفظ و توسعه مراتع در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت می باشد. چراکه کمبود سطح ذخایر و منابع طبیعی برای بهره برداری، زمینه افزایش و تشدید درگیری و کاهش مشارکت در بین بهره برداران را فراهم آورده و زمینه ساز تخریب عرصه های طبیعی می گردد. از طرفی در دهه اخیر، ابعاد اجتماعی- انسانی در تصدی گری منابع طبیعی به ویژه چگونگی ساختار شبکه های اجتماعی در دستیابی به مدیریت مشارکتی موفق مورد تاکید بوده است. در این مطالعه با هدف شناخت چالش ها و موانع برنامه ریزی و اجرای مدیریت مشارکتی موفق مراتع، به تحلیل شبکه های اعتماد و مشارکت در بین ذینفعان روستای تاکر واقع در شهرستان نور، استان مازندران پرداخته شد. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل شبکه در محیط نرم افزار UCINET سه شاخص مهم میزان تراکم، مرکزیت کل شبکه و میزان دوسویگی در سطح کلان و شاخص مرکز-پیرامون در سطح میانی شبکه موردبررسی قرار گرفت. نتایج ضمن تعیین کنشگران مرکزی و حاشیه ای، نشان از آن داشت که شبکه ذینفعان بر اساس پیوند های اعتماد و مشارکت به ترتیب از میزان متوسط تا زیاد پایداری و از میزان متوسط تا ضعیف انسجام برخوردار بودند. لذا می توان بیان نمود با به کارگیری روش تحلیل شبکه اجتماعی به عنوان رویکردی نوین، می توان مدیریت مشارکتی مرتع را ساماندهی نمود و سامانه اطلاعاتی مدیریت مشارکتی مراتع را از طریق سنجش معیارها و شاخص های اجتماعی مرتبط با مدیریت مرتع تهیه نمود.