تحلیل جامعه شناختی نهضت جنگل با تاکید بر ایدئولوژی آن

تاریخ معاصر ایران مشحون از نهضت ها و جنبش های اجتماعی خرد و کلان بوده است. این نهضت ها به ندرت از دیدگاه نظریه های جنبش اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. نهضت جنگل که 9 سال پس از امضای فرمان مشروطه در سال 1294 ش آغاز گردید، از اولین حرکت های ملت ایران در پاسخ به عدم تحقق آرمان های انقلاب مشروطه بود. در این تحقیق با مروری بر نظریه های جنبش اجتماعی، نظریه زاهد برگزیده شد که تناسب بیشتری با فضای تاریخ معاصر ایران دارد. این نظریه مهم ترین رکن در شناسایی جنبش را جهت جنبش می داند که در ایدئولوژی آن متبلور است. این پژوهش در چارچوب روش شناسی رئالیستی با استفاده از استراتژی تحقیق پس کاوی و روش تاریخی انجام شده است. تحلیل شواهد تاریخی برمبنای این نظریه نشان داد که نهضت جنگل با ایدئولوژی بسیار نزدیک با ایدئولوژی انقلاب مشروطه شروع شد اما در میانه راه دچار پارادوکس در ایدئولوژی شد. در ادامه هر چند موفقیت های اولیه و زودگذری کسب کرد ولی خیلی زود به دلیل همان پارادوکس از هم فرو پاشید.