بررسی عوامل موثر بر انجام فعالیت بدنی در دانش‬آموزان دختر: مطالعه‬ای مبتنی بر الگوی ارتقاء سلامت

شواهدی حاکی از شیوع کم تحرکی در کودکان و نوجوانان وجود دارد. جهت طراحی و اجرای مداخله در راستای افزایش فعالیت بدنی ضروری است تا فاکتورهای موثر بر انجام فعالیت بدنی در هر گروه سنی مشخص گردد. لذا مطالعه حاضر به منظور تعیین عوامل تاثیرگذار بر انجام فعالیت بدنی دانش آموزان دختر شهر بوشهر بر اساس الگوی ارتقاء سلامت طراحی گردید.

این مطالعه، پژوهشی توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای بر روی 410 دانش آموز دختر دوره اول متوسطه شهر بوشهر انجام شد. پرسشنامه مورد استفاده شامل سه بخش اطلاعات دموگرافیک، سوالات مربوط به سازه های الگوی ارتقاء سلامت (فواید و موانع درک شده، خودکارآمدی درک شده، حمایت اجتماعی و احساس مرتبط با فعالیت بدنی) و پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی (IPAQ) بود. در تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی، مجذور کای، آنالیز واریانس و رگرسیون رتبه ای استفاده گردید.

از نظر وضعیت فعالیت بدنی، دانش آموزان به سه دسته تقسیم شدند. بر این اساس 2/40 درصد دانشآموزان از نظر فعالیت بدنی، غیرفعال (165نفر)، 5/40 درصد دارای حداقل فعالیت (166نفر) و 3/19 درصد دارای فعالیت بالا (79 نفر) بودند. وضعیت فعالیت بدنی دانش آموزان با فاکتورهای شخصی از جمله سن، شاخص توده بدنی (BMI)، شغل و تحصیلات والدین رابطه معنی داری نداشت، در حالی که سابقه انجام فعالیت بدنی با انجام رفتار فعالیت بدنی رابطه معنی داری داشت (001/0>p). کلیه سازه های الگوی ارتقاء سلامت رابطه معنی داری با فعالیت بدنی داشتند. قدرت پیشگویی کنندگی سازه ها در مدل رگرسیونی 9/25 درصد بود و سازه های منافع درک شده (036/0=p، 015/0=&beta)، حمایت خانواده (014/0=p، 015/0=&beta) و همچنین داشتن سابقه فعالیت باشگاهی (000/0=p، 008/1=&beta) پیشگویی کننده رفتار فعالیت بدنی بودند.

از آنجا که حمایت خانواده مهمترین عامل موثر بر فعالیت بدنی نوجوانان دختر می&zwnjباشد، لذا توصیه می شود با ایجاد انگیزش در خانواده ها برای حمایت نوجوانان و آموزش منافع فعالیت بدنی بویژه در افرادی که سابقه فعالیت بدنی ندارند، گام موثری جهت ارتقاء فعالیت بدنی این گروه از افراد برداشته شود.