تاثیر روش های مختلف خاک ورزی بر عملکرد گندم دیم در تناوب با کلزا در شرایط خوزستان

این تحقیق به منظور مقایسه روش های مختلف خاک ورزی بر عملکرد گندم در تناوب با کلزا و در شرایط دیم به مدت 3 سال (87-84) در شمال خوزستان (شهرستان باغملک) در پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار اجراء گردید. خاک ورزی کلزا با روش مرسوم بوده و تیمارهای آزمایشی گندم شامل: (1) گاوآهن برگردان دار + خطی کار، (2) گاوآهن قلمی+ خطی کار، (3) گاوآهن بدون صفحه برگردان دار + خطی کار، (4) پنجه غازی+ خطی کار و (5) بی خاک ورزی (کشت با خطی کار)، و شاخص های مورد بررسی شامل درصد مواد آلی، درصد رطوبت وزنی خاک و همچنین عملکرد محصول و دیگر صفات زراعی بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه ساله نشان داد که تفاوت بین روش های خاک ورزی و نیز اثر متقابل روش خاک ورزی و سال از نظر درصد رطوبت خاک در مراحل مختلف ساقه دهی، گل دهی و پر شدن دانه معنی دار نبوده؛ ولی تفاوت سال ها در این شاخص بسیار معنی دار بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای خاک ورزی از نظر درصد مواد آلی در عمق های مختلف و در انتهای اجرای طرح وجود ندارد. همچنین نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد روش های خاک ورزی در شاخص برداشت، اختلاف بسیار معنی دار و در عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی داری داشتند؛ اما در عملکرد دانه و سایر صفات زراعی دیگر اختلاف روش های خاک ورزی معنی دار نبود. بنابراین نتایج نهایی دال بر عدم تاثیر روش های خاک ورزی بر عملکرد گندم است. بر این اساس در شرایط منطقه و در تناوب گندم کلزا، روش های خاک ورزی حفاظتی مورد توصیه می باشد. از نظر شاخص برداشت پنجه غازی با 43 درصد بالاترین و بی خاک ورزی با 36 درصد کمترین بود. همچنین گاوآهن برگردان دار با 5263 و پنجه غازی با 3718 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر عملکرد بیولوژیک را داشتند.