بهره وری مصرف آب و انرژی در سامانه های مختلف آبیاری (مطالعه موردی ذرت بذری در کشت و صنعت جوین) در استان خراسان رضوی

وضعیت آب در اکثر نقاط دنیا در حالت بحران است. افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی یکی از راهکارهای موثر برای پایداری منابع آب می‌باشد. انرژی نیز یکی از مولفه‌های ضروری در بخش کشاورزی است که هزینه‌های مربوط به خود را داراست. جهت بالا بردن سود اقتصادی و پاید اری منابع آب و انرژی در بخش کشاورزی از نمایه بهره‌وری استفاده می‌شود. بهره‌وری به معنای تولید بیش تر به ازاء نهاده‌های ورودی (آب و انرژی و غیره) است. پژوهش انجام گرفته در مورد بهره‌وری آب و انرژی مصرفی (الکتریکی)، در تولید ذرت بذری می‌باشد، که به دلیل بالا بودن عملکرد آن، اهمیت و جایگاه این محصول استراتژیک در جهان، شناخته‌ شده است. این پژوهش در مزرعه قادری (یکی از مزارع شرکت کشاورزی برکت، وابسته به کشت و صنعت جوین)، در سال1392 انجام گرفت. بهره‌وری ذرت بذری نسبت به آب و انرژی الکتریکی مصرفی در سه سیستم آبیاری نشتی، بارانی و قطره ای، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که شاخص بهره‌وری آب آبیاری در تولید ذرت بذری برای سه سیستم آبیاری نشتی (فارو)، بارانی (سنترپیوت) و قطره‌ای (تیپ)، به ترتیب 42/0 46/0 و 47/0کیلوگرم بذر ذرت بر مترمکعب آب و شاخص بهره‌وری انرژی الکتریکی مصرف ی(برای پمپاژ و توزیع آب) نیز به ترتیب 682/0 و838/0 و 448/0 کیلوگرم بذر ذرت در یک کیلووات ساعت انرژی الکتریکی می‌باشد. هم چنین مشخص گردید که برخلاف تصور بهره‌وری انرژی الکتریکی مصرفی در سیستم بارانی بیش تر از سیستم آبیاری نشتی و قطره ای می‌باشد. با توجه به پارامترهای بدست ‌آمده، نتیجه گرفته می‌شود که درمجموع سیستم آبیاری بارانی (سنترپیوت) بهترین عملکرد از لحاظ آب و برق مصرفی در مقایسه با سیستم آبیاری فارو و قطره ای را دارا می‌باشد.