تاثیر قدرت اقتصادی بر جایگاه علم و فناوری کشورها و تحلیل رابطه متقابل آن ها

شناسایی رابطه میان وضعیت اقتصادی و سایر مقوله های توسعه اجتماعی همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. مطالعات نشان می دهند که به لحاظ اقتصادی و همچنین از نظر علم و فناوری، هر یک از کشورها در جایگاه های متفاوتی قرار می گیرند. در این راستا، این پژوهش با هدف تحلیل پیوندهای میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها به انجام رسیده و سعی دارد با تحلیل این گروه از شاخص ها رابطه میان مقوله های اقتصاد و علم و فناوری را تبیین کند.
روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های علم سنجی است و جامعه مورد مطالعه آن مشتمل بر 38 کشوری است که در قالب سه خوشه با یکدیگر مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته اند. این کشورها در طی دوره پانزده ساله 1996 تا 2010 دارای شاخص هرش بالاتر از 100 در پایگاه سایمگو بوده اند و علاوه بر آن، در تقسیم بندی های بانک جهانی نیز در سه گروه کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین حضور داشته اند. داده های این پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی سایمگو، یونسکو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و بانک جهانی استخراج شده و برای تجزیه و تحلیل آن از نرم افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. همچنین جهت پاسخ گویی به سوال ها و فرضیه های پژوهش از آزمون هم بستگی اسپیرمن استفاده به عمل آمد.
نتایج حاکی از آن است که بین دو دسته شاخص های قدرت اقتصادی و شاخص های جایگاه علم و فناوری کشورها هم بستگی مثبتی وجود دارد. همچنین میان میزان سرمایه گذاری در علوم و فناوری و سطح توسعه یافتگی علوم کشورها ارتباطی مستقیم برقرار است. به علاوه، کشورهایی که از قدرت اقتصادی مناسبی برخوردارند، ازنظر علم و فناوری نیز در جایگاه مطلوبی قرار دارند.
با استفاده از آزمون های انجام شده بر روی شاخص های زیرگروه قدرت اقتصادی و شاخص های زیرگروه علم و فناوری، رابطه معنادار میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها مورد تایید قرار گرفته است. به بیانی دیگر، کشورها یی که توجه و سرمایه گذاری بیشتری را بر روی شاخص های قدرت اقتصادی خود صرف نموده اند، به تبع آن شاهد پیشرفت و رشد بیشتری در شاخص های جایگاه علم و فناوری خود بوده اند.