بررسی تطبیقی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان حوزه و دانشگاه استان خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی

هدف پژوهش حاضر خوشه بندی و مطالعه تطبیقی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان حوزه و دانشگاه خراسان رضوی با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی می باشد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی است که با رویکرد کمی و با استفاده از شبکه عصبی، انجام شده است. ابزار این پژوهش پرسشنامه ای متناسب با نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان حوزه و دانشگاه استان خراسان رضوی است که بین نمونه ای از افراد جامعه (447 نفر) متشکل از اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی مشهد، سبزوار و گناباد و دانش پژوهان سطح چهار مدارس عالی علمیه نواب، آیت الله خویی و نرجس توزیع شده است. پس از جمع آوری داده ها، شبکه عصبی به منظور خوشه بندی داده ها انتخاب شد و با استفاده از نرم افزار Matlab14، دانش پژوهان حوزه و دانشگاه به صورت مجزا و یک بار به صورت کل بر اساس مولفه های اصلی پژوهش (هدف و انگیزه اطلاع یابی، منابع اطلاعاتی، راه های اطلاع یابی، خدمات اطلاعاتی) خوشه بندی شدند. سپس با حذف هر یک از زیرمولفه های مولفه اصلی پژوهش، موثرترین و کم اثرترین گزینه در نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان حوزه و دانشگاه تعیین شد.
با انجام خوشه بندی با استفاده از شبکه عصبی خودسازمان ده، موثرترین مولفه در هدف و انگیزه اطلاع یابی دانش پژوهان حوزه انجام فعالیت های پژوهشی، فرهنگی و مذهبی و در دانش پژوهان دانشگاه ارتقای کیفیت تدریس می باشد. کم اثرترین مولفه در هر دو قشر حوزوی و دانشگاهی کسب وجهه علمی و رقابت با هم ترازان تعیین شد. موثرترین مولفه در منابع اطلاعاتی مورد نیاز هر دو قشر حوزوی و دانشگاهی مجلات تمام متن الکترونیک فارسی می باشد. کم اثرترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز در دانش پژوهان حوزه، کتاب های لاتین و در دانش پژوهان دانشگاه، پایان نامه ها تعیین شد. موثرترین راه دسترسی به اطلاعات در حوزه، استفاده از منابع چاپی و در دانشگاه استفاده از منابع الکترونیکی و کم اثرترین راه در هر دو قشر خرید منابع می باشد. هر دو قشر دانش پژوهان حوزه و دانشگاه در موثرترین و کم اثرترین مولفه در زمینه خدمات اطلاعاتی در رفع نیازهایشان مشترکند. بیشترین خدمات در رفع نیاز اطلاعاتی آنان، آشنایی با انواع منابع در زمینه رشته تخصصی خود و کم اثرترین مولفه نیز آشنایی با آر. اس. اس. ها و پادکست ها می باشد.
با توجه به هدف و یافته های پژوهش حاضر، با تعیین رفتارهای اطلاعاتی که از نیازهای اطلاعاتی سرچشمه می گیرد، تهیه و تدارک منابع مورد نیاز دانش پژوهان حوزه و دانشگاه، از تمهیداتی است که لازم است برای رفع نیازهای اطلاعاتی آنان انجام شود و زمینه تصمیم گیری اطلاعات گرا برای مدیران کتابخانه ها فراهم می شود.