مدل سازی خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک (مطالعه موردی: ناحیه شرقی حوزه آبخیز گرگانرود)

منافع متعددی که اکوسیستم ها برای افراد فراهم می سازند خدمات اکوسیستم نامیده می شود که از بین آنها می توان به نگهداشت خاک و کنترل فرسایش اشاره نمود. با کمی سازی این خدمت، توان اکوسیستم در حفظ خاک تخمین زده می شود. در این مطالعه از بسته نرم افزاری InVEST جهت مدل سازی خدمت نگهداشت خاک در بخش شرقی حوزه آبخیز گرگانرود در استان گلستان استفاده شده است. پتانسیل هدررفت خاک بر اساس معادله جهانی هدررفت خاک (USLE) تخمین زده شد که تابعی از فاکتورهای فرسایندگی باران (R)، فرسایش پذیری خاک (K) گرادیان طول شیب (LS)، پوشش و کاربری سرزمین (C)و اعمال مدیریتی (P) است. میزان نگهداشت خاک از رابطه RKLS - USLE به دست آمد. نتایج نشان داد مقادیر هدر رفت خاک سالانه از 0 تا 75 تن در سطح پیکسل متغیر می باشد. مناطق با پتانسیل فرسایش زیاد عمدتا در مسیر آبراهه ها و در بخش شرقی و شمال شرقی منطقه مورد مطالعه در مناطق جنگلی مرتفع با شیب بالا قرار دارند. مجموع نگهداشت سالانه خاک از 5/0 تا 3916 تن در هکتار در هر زیرحوزه متغیر است. زیرحوضه های با پوشش غالب جنگل بیشترین میزان نگهداشت خاک کل حوضه معادل 2/86 درصد را به خود اختصاص داده اند و کمترین میزان نگهداشت خاک به اراضی کشاورزی پایین دست حوزه اختصاص دارد و این علیرغم شیب کم این محدوده ها است. در خصوص نرم افزار InVEST این نتیجه حاصل شد که در مقایسه با مدل های دیگر در زمینه فرسایش و رسوب، این مدل قادر است با وارد سازی اطلاعات حداقل، خروجی های نسبتا مفیدی در زمینه این خدمت اکوسیستمی در اختیار کاربر قرار دهد.