معرفی شیوه سنجش کیفیت روشنایی (عکاسی HDR) با رویکرد کشف شگردهای نور روز در معنویت بخشی به فضا در مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام اصفهان

معماران تاریخی در طراحی فضا برای سهولت ایجاد رابطه بین خالق و مخلوق از ابزارهای مختلفی بهره گرفته اند؛ آنها با به کارگیری نور، نماد وحدت الهی، سعی داشتند تا جلوه ای از ذات الهی را در ذهن بیننده به تصویر بکشند. به سبب جایگاه ارزشمند نور در باور ایرانی و رابطه ی مستقیم آن با قلمروی حکمت و فلسفه کامل ترین بازخوانی می تواند بر روی فضاهای نیایشی انجام شود. درنتیجه بهترین گزینه برای بررسی نسبت نور و ایجاد فضای معنوی مساجد تاریخی هستند که در دوره ی صفویه با کیفیتی والا دیده می شود. به همین دلیل مساجد عصر صفویه در اصفهان، مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام که ویژگی طراحی نور طبیعی در ایجاد فضای معنوی در آن ها شاخص بوده، انتخاب گردیده است. مقاله ی حاضر با معرفی روش عکاسی HDR و به کارگیری آن در بررسی شگردهای نور در معنوی تبخشی به فضا به بررسی جنبه های کیفی فضای مساجد مذکور از منظر نور طبیعی می پردازد. این روش و تحلیل آن توسط نرم افزار فتوسفیر می تواند چگونگی توزیع نور، جهت و زاویه نور، درخشندگی و خیرگی نور که از خصوصیات کیفی نور به شمار م یروند، مورد بررسی قرار دهد. هدف، بررسی فاکتور کیفی معنویت در فضای مسجد توسط جدیدترین روش سنجش کیفی روشنایی می باشد. این ابزار امکان تئوریزه کردن مفاهیم کیفی در قالب ساختاری مشخص و داده های کمی را فراهم می سازد. بررسی ویژگی کیفیت نور مورد نیاز برای ایجاد فضای معنوی مساجد و رابطه ی آن با کمیت نور روز از اهداف اختصاصی مقاله حاضر به شمار می رود. می توان از اهم نتایج تحقیق حاضر به نور و زمان: ابزار هماهنگی، رابطه ی محراب و فعالیت با نور طبیعی اشاره کرد. نتایج نهایی نشان می دهد هر دو مسجد با کاربری یکسان اما با دو رویکرد بر حسب نیازهای جداگانه از یک الگوی واحد به کارگیری نور طبیعی برای نشان دادن حقیقتی یکسان تبعیت می کنند.