ارزیابی و تحلیل سطوح پایداری شهری درسکونت گاه های غیررسمی مهاباد

یکی از مهم ترین نتایج شهرنشینی معاصر، پیدایش و گسترش محلات آسیب پذیر در متن یا حاشیه شهرها است. معمولا ساکنان این واحدها را سکنه غیررسمی می دانند که در شهرها زندگی می کنند ولی به دلیل مجموعه عواملی نتوانسته اند جذب نظام اقتصادی-اجتماعی شهر شوند و به عنوان یک شهروند از امکانات و خدمات شهری بهره ببرند. لذا عدم برخورد منطقی با این واقعیت، دستیابی به توسعه پایدار شهری را با چالش اساسی مواجه می سازد. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و تحلیل سطوح پایداری و ناپایداری شهری در سکونتگاه های غیررسمی شهر مهاباد و تلاش برای ارائه راهکارهایی برای ساماندهی آن ها است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و شیوه جمع آوری داده ها اسنادی و میدانی بوده است. حجم نمونه نیز از طریق فرمول کوکران به تعداد 381 به دست آمده است و روش توزیع پرسشنامه ها و نمونه ها به شکل نمونه گیری تصادفی مشخص شده است و با نرم افزار SPSS تحلیل شده است. سپس با تعیین متغیرهایی در هر یک از مولفه های سه گانه «اجتماعی-فرهنگی»، «اقتصادی» و «زیست محیطی» پایداری شهری مانند کیفیت و قدمت ساختمان، نوع مصالح و میزان دوام، سرانه کاربری، شیب، درصد باسوادی، بعد خانوار، تعداد خانوار، اوقات فراغت، خانوارهای بهره مند از امکانات، بیکاری، نوع شغل، بارتکفل، درآمد سرپرست خانوار به تفکیک محلات غیررسمی مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج تحقیق نشان می دهد؛ میزان پایداری در تمامی متغیرهای انتخاب شده بسیار پایین است؛ اما در حالت کلی محله های سنجان آباد، کوی دانشگاه و شهرک کارمندان غربی شرایط مطلوب تر و وضعیت برخوردارتری را به لحاظ پایداری شاخص ها به نسبت سایر محلات دارا می باشند. در مقابل محلات پشت تپ، باغ شایگان و کانی صوفی طه از وضعیت نامساعدتر و محروم تری برخوردار می باشند. با توجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد مهم ترین راهکار اجرایی جهت کاهش و تعدیل اسکان غیررسمی در شهر مهاباد به کارگیری راهبردهای ساماندهی و توانمندسازی این محله ها در سطوح ملی-منطقه ای و محلی به صورت هماهنگ است.