بازخوانی پرونده کارکنان دیپلماتیک و کنسولی ایالات متحده در تهران (دعوای ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران)

دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان 1358 در اعتراض به پناه دادن ایالات متحده آمریکا به محمدرضا پهلوی و با این فرض که آمریکا با حضور شاه در آن کشور در تدارک توطئه ای همانند توطئه کودتای 28 مرداد 1332 است و ماموران دیپلماتیک و کارکنان کنسولی آمریکا در تهران نیز از طریق جاسوسی و ارتباط با برخی عناصر مشکوک در داخل در صدد براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران هستند، واکنش نشان دادند و سفارت آمریکا در تهران را اشغال کردند. دولت آمریکا نیز در پی ناکامی های سیاسی در روند حل موضوع به راه حل حقوقی مبادرت ورزید و 25 روز پس از اشغال سفارت یعنی در 29 نوامبر 1979 دادخواستی را در دبیرخانه دیوان بین المللی دادگستری به ثبت رساند. براساس این دادخواست که در لایحه آمریکا نیز تکرار شده است، این کشور مدعی بود دیوان مطابق با چهار عهدنامه بین المللی شامل کنوانسیو ن های وین 1961 و 1963 در مورد روابط دیپلماتیک و کنسولی و نیز عهدنامه مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و ایالات متحده منعقده در 1955 و نیز کنوانسیون تعقیب و مجازات جرایم علیه اشخاص مورد حمایت بین المللی به سال 1973، که هر کدام جداگانه صلاحیت دیوان را تایید می کنند، می تواند به دادخواست آمریکا پاسخ مثبت دهد. به هر حال در این مقاله به دلایل و استنادات آمریکا، اعتراض سطحی ایران که طی دو نامه به دیوان منعکس شد و دلایل و براهین دیوان در حکم نهایی صادره و به طور کلی روند طی شده در این پرونده خواهیم پرداخت.