مکانیابی QTL های عملکرد و اجزای عملکرد دانه در لاینهای خالص حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرایط کم آبی

با هدف شناسایی نواحی ژنومی مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گندم نان در شرایط
کم آبی با استفاده از روش مکان یابی فاصله ای مرکب جامع (ICIM )، 305 لاین خالص نسل F8 گندم حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات به همراه چهار شاهد روشن، فلات، مهدوی و شاه پسند در قالب طرح آگمنت بررسی شدند. به منظور اعمال تنش، آبیاری در مرحله سنبله دهی قطع گردید و عملکرد دانه به همراه برخی صفات زراعی مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین لاین های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات موردنظر تفرق قابل توجهی وجود دارد. نقشه ژنتیکی با استفاده از 808 نشانگر دارت ایجاد شد. طول نقشه 69/5395 سانتی مورگان با متوسط فاصله 7سانتی مورگان بین نشانگرهای مجاور بود. در مجموع تعداد 24 QTL روی 13 کروموزوم مختلف برای 12 صفت با اثر افزایشی مکان یابی شد. چهار QTL، ضریب تبیین بالای 10درصد داشتند. مکان ژنی qAL6A به عنوان یک QTL بزرگ اثر برای صفت طول ریشک شناسایی شد که به تنهایی 24/26 درصد از تنوع فنوتیپی این صفت را توجیه کرد. 15/17 درصد از واریانس فنوتیپی صفت طول پدانکل توسط qPL4B توجیه شد. این QTL با یکی از QTLهای کنترل کننده صفت طول غلاف برگ پرچم در موقعیت کروموزومی تقریبا یکسان قرار داشت، این امر می تواند ناشی از اثر پلیوتروپی یا به دلیل پیوستگی ژن های کنترل کننده دو صفت باشد. نواحی ژنومی بزرگ اثر مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط کم آبی پس از تعیین اعتبار می تواند در برنامه-های اصلاحی و انتخاب به کمک نشانگر برای ایجاد ارقام پرعملکرد و متحمل مورد استفاده قرار گیرد.