تحلیل ساختار اجتماعی و دانش بومی ایل محمدی سلیمانی شهرستان جیرفت

دانش بومی در تعامل و هماهنگی بومیان (روستائیان، کوچ نشینان، جنگل نشینان) با محیط پیرامون آنها بوجود می آید. از این رو بومیان از طریق همسو و هماهنگ کردن خود با محیط به کسب دانشی نائل می شوند که چون خاص محیط آنان است به نام دانش بومی نامیده می شود. در این پژوهش سعی شده است ضمن معرفی ساختار اجتماعی عشایر محمدی سلیمانی بخش اسفندقه شهرستان جیرفت به نقش دانش بومی، شناخت و بهره گیری از آن در بهبود وضعیت و شرایط اقتصادی و اجتماعی بهره برداران پرداخته شود. روش انجام این پژوهش کیفی است، در این روش ضمن انجام مصاحبه های عمیق و جمع آوری اطلاعات، سوالات محوری در خصوص استفاده از مراتع تعیین شد. نتایج جمع بندی اظهارات مصاحبه شوندگان نشان می دهد. بهره برداران مراتع باتوجه به آمیزه های بومی می توانند تقسیم مکانی پراکنش دام، محل های تامین آب شرب گله و مسیر حرکت گله را به خوبی پیش بینی و تعیین نمایند. آنها همچنین می توانند با چرای دام در شب، چرای تناوبی، مدت توقف دام، از تمام قسمت های یک محدوده عرفی به صورت یکنواخت استفاده نمایند. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص گردید که هر یک از افراد در ایل جایگاه خاصی داشته و وظایف خاصی را انجام می دهد. در امر مدیریت ایل، ایشوم و گله پنج نقش بزرگ طایفه، بزرگ تیره و سرایشوم، چوپان و رفیق تعریف شده است. آنها در سکونتگاه هایی زیست می کنند که ساخت خودشان بوده و از مصالح محلی ساخته شده که از آن جمله می توان به کپر، کوار و سیاه چادر اشاره کرد. از آنچه که گفته شد می توان نتیجه گرفت که ساختار مدیریتی و دانش اکولوژیک بومی گله داران نقش مهمی در پایداری سرزمین ایفا می نماید و باتوجه به قدمت زیاد شبانی درکشور زنده نمودن بخش های از این دانش که امروزه مصداق های علمی آنها مشخص شده است، می تواند مبنایی برای توسعه و معیشت پایدار در مراتع باشد.