تاثیر سامانه های خاک ورزی و تناوب های زراعی مختلف بر عملکرد گندم (.Triticum aestivum L)

به منظور بررسی روند تغییرات عملکرد گندم در سه سامانه ی مختلف خاک ورزی و شش تناوب زراعی، پژوهشی در سه فصل زراعی (91-1389) با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان اردستان انجام شد. سامانه های خاک ورزی مرسوم (گاوآهن برگردان دار)، حداقل (کولتیواتور مزرعه) و بدون خاک ورزی، فاکتور اصلی و تناوب های (جو، ذرت و گندم)، (کلزا، آفتابگردان و گندم)، (آیش، چغندرقند و گندم)، (گندم، آیش و گندم)، (کلزا، آیش و گندم) و (کلزا، ذرت و گندم)، فاکتور فرعی آزمایش بودند. نتایج پژوهش نشان داد عملکرد گندم در روش های خاک ورزی مرسوم و حداقل به ترتیب 4531 و 4340 کیلوگرم در هکتار بود که 8/33 و 1/28 درصد بیش از روش بدون خاک ورزی بود. در روش خاک ورزی مرسوم عملکرد گندم در تناوب های (جو، ذرت و گندم) و (کلزا، ذرت و گندم) برابر 4129 و 4118 کیلوگرم در هکتار بود. در سامانه بدون خاک ورزی، وزن خشک علف هرز فالاریس با 1485 کیلوگرم در هکتار نسبت به دو سامانه دیگر به طور معنی دار افزایش نشان داد. در بین تناوب ها، تناوب (کلزا، آفتابگردان و گندم) به ترتیب با شاخص بهره وری آب 05/1 کیلوگرم بر متر مکعب و کارایی استفاده از زمین 6/52 درصد یکی از بهترین تناوب ها بود. با توجه به شرایط آزمایش، در هر سه سامانه خاک ورزی چغندر قند و دانه های روغنی غیر تثبیت کننده نیتروژن، بهترین محصولات قبل از کشت گندم بودند. در تمام تناوب ها، با استفاده از سامانه کم خاک ورزی می توان عملکردی معادل سامانه خاک ورزی مرسوم تولید کرد.