تشدید استخراج روی از خاک توسط تربچه با استفاده از EDTA و اسید سولفوریک

آلودگی خاک ها به فلزات سنگین، یک مشکل عمده زیست محیطی محسوب می شود و بر سلامت انسان، جانداران، تولیدات کشاورزی و زیست بوم اثرات منفی دارد. گیاه پالایی فناوری مبتنی بر استفاده از گیاهان، برای پالایش آلودگی از محیط زیست است که روشی موثر، ارزان قیمت و سازگار با محیط زیست می باشد. گیاه پالایی شیمیایی روشی است که در آن از کلات کننده ها و اسیدهای مختلف جهت افزایش جذب فلزات توسط گیاه استفاده می شود. هدف این مطالعه بررسی امکان گیاه پالایی خاک آلوده به روی با استفاده ازگیاه تربچه (Raphanus sativus) رقم پاسارگاد درحضور سطوح مختلف اسیدسولفوریک و EDTA می باشد.
بدین منظور یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 سطح عنصر روی (0، 200، 400، 600، 800، 1000 و 1200 میلی گرم در کیلوگرم خاک)، 3 سطح اسید سولفوریک (0، 750 و 1500 میلی گرم در کیلوگرم خاک ) و 3 سطح EDTA (0، 10 و 20 میلی گرم در کیلوگرم خاک) در 3 تکرار در گلخانه اجرا شد.
نتایج نشان داد که کاربرد افزودنی های مختلف سبب افزایش غلظت و جذب روی در بخش هوایی و زیرزمینی تربچه شد ولی وزن خشک این قسمت ها را کاهش داد. مصرف 20 میلی گرم EDTAدر کیلوگرم خاک سبب ایجاد بیشترین غلظت روی در بخش هوایی و زیرزمینی تربچه شد. بطوریکه آن را خاک نسبت به تیمار شاهد بترتیب 304 و 182 میلی گرم در کیلوگرم افزایش داد. مقدار افزایش جذب روی توسط گیاه در اثر مصرف 20 میلی گرم EDTAدر کیلوگرم خاک 7/28 درصد بود. پس از این افزودنی به ترتیب سطوح مصرف10 میلی گرم EDTAدر کیلوگرم خاک، 1500 میلی گرم اسید سولفوریک در کیلوگرم خاک و 750 میلی گرم اسید سولفوریک در کیلوگرم خاک قرار گرفتند. غلظت روی در اندام های هوایی بمراتب بیشتر از اندام ها ی زیرزمینی بود و بیشترین غلظت آن در این اندام ها بترتیب 810 و 425 میلی گرم در کیلوگرم بود. با افزایش سطوح روی خاک، غلظت روی در بخش هوایی و زیرزمینی تربچه افزایش ولی وزن خشک گیاه کاهش یافت. فلز روی بر جذب فسفر، آهن و پتاسیم توسط گیاه تربچه اثر آنتاگونیستی داشت.
بطور کلی نتایج نشان داد که ضریب انتقال روی در گیاه تربچه بیشتر از یک می باشد و یک گیاه بیش انباشتگر این فلز بوده و توانایی جذب غلظت های بالای روی را دارا می باشد، لذا می توان از آن برای گیاه پالایی خاک های آلوده به روی استفاده نمود. مقادیر استفاده از اصلاح کننده ها اثر زیادی بر کارکرد آن ها دارد و مصرف زیاده از حد آن ها اثرات منفی بر گیاه پالایی دارد. لذا استفاده از اصلاح کننده ی EDTAدر مقدار 20 میلی گرم در کیلوگرم خاک برای گیاه پالایی شیمیایی روی توصیه می شود.