کشت پاییزه چغندرقند در مناطق گرم استان اصفهان و ایذه خوزستان

زراعت پاییزه چغندرقند در اقلیم های خشکی مانند کشور ایران در مقایسه با کشت بهاره میزان آب کمتری مصرف نموده و می تواند گزینه مناسب تری برای بهره گیری از بارندگی های پاییزه و زمستانه و مقابله با بحران کمبود آب باشد. در دو منطقه آران و بیدگل استان اصفهان و ایذه استان خوزستان از مناطق مجاور دو کارخانه قند چهارمحال بختیاری و اصفهان که دارای استعداد بالقوه تولید چغندرقند پاییزه می باشند مطالعه ای برای ارزیابی پتانسیل تولید چغندرقند در این مناطق در سال زراعی 1386-1385 در دو آزمایش جداگانه اجرا شد. در آزمایش ایذه اثرات دو تاریخ کاشت و دو تاریخ برداشت در کشت پاییزه بر عملکرد کمی و کیفی دو رقم ایرانی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. در منطقه ایذه نسبت به منطقه آران و بیدگل درصد ساقه روی کمتری بود که علت آن سرمای کمتر زمستان این منطقه بود. در منطقه ایذه درصد ساقه روی رقم ایرانی در تاریخ کاشت اول و برداشت اول یک درصد بود که با تاخیر در کشت وکاهش دوره رشد درصد ساقه روی افزایش و به پنج درصد رسید. در منطقه آران و بیدگل رقم ایرانی 38/15 درصد ساقه روی، در حالی که در رقم خارجی هیچگونه ساقه روی نداشت. در منطقه آران و بیدگل عملکرد ریشه دو رقم تفاوت چشمگیری با یکدیگر نداشت اما درصد قند ناخالص رقم ایرانی احتمالا به علت ساقه روی نسبت به رقم خارجی نزدیک 5/2 واحد کاهش یافت، در نتیجه عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال با کاهش بیشتر از یک واحد روبرو شد. به دلیل ساقه روی رقم ایرانی ضریب استحصال آن نیز در مقایسه با رقم خارجی کاهش شش درصدی نشان داد. در منطقه ایذه رقم ایرانی مورد مطالعه در هر دو تاریخ کاشت نسبت به رقم خارجی عملکرد ریشه، قند ناخالص و عملکرد قند قابل استحصال بالاتری داشت که معنی دار نبود. با افزایش دوره رشد عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال افزایش و با کاهش دوره رشد عملکرد ریشه به صورت معنی داری کاهش یافت. این موضوع تاکید بر کشت در اوایل آبان ماه و برداشت حداقل در اواخر خرداد ماه در منطقه ایذه خوزستان می کند. همچنین مشخص گردید که زمان برداشت در این منطقه می تواند بسیار حساس باشد و یک ماه برداشت زودتر می تواند به صورت معنی دار عملکرد ریشه ، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال را کاهش دهد. نتایج نشان داد که کشت پاییزه چغندرقند در منطقه آران و بیدگل و مناطق مشابه اقلیمی در استان اصفهان و همچنین منطقه ایذه خوزستان در صورت استفاده از ارقام مقاوم به ساقه روی قابل توصیه می باشد.