بررسی تطبیقی نگرش و رفتار نخبگان و عالمان دینی مشرق و مغرب اسلامی درباره جنگ های صلیبی بررسی دیدگاه های غزالی، سلمی، ابن عساکر در شرق، ابوبکر ابن العربی و محیی الدین عربی در غرب

با بررسی اندیشه سیاسی عالمان و نخبگان مسلمانی که در روزگار جنگ صلیبی می زیستند، به انفعال شماری از آنان در برابر پدیده مهم و فراگیر حمله صلیبی می توان پی برد. اینان به رغم جایگاه اجتماعی و دینی شان، ضرورت وحدت ملی اسلامی را در رویارویی با اشغال گران صلیبی نادیده گرفتند و بیش تر به مسائل داخلی و درون دینی جامعه اسلامی پرداختند و چنانچه کسانی درباره این اشغال و تجاوز واکنشی نشان داده و امیران و رعایا را به رویارویی با آنان برانگیخته باشند، با رویکرد شریعت محور و بر پایه فقه و اخلاق و با طرح بحث «جهاد» این موضوع را دنبال کرده اند. رویکرد عالمان و نخبگان حوزه شرق اسلامی در این باره، با رویکرد نخبگان مغرب اسلامی (شمال افریقا و اندلس) متفاوت بوده است؛ عالمان مغرب که اشغال و ایستادگی مسیحیان را در برابر مسلمانان زودتر و بیش تر از مشرقیان دیده بودند، با رویکردی فعالانه به جنگ های صلیبی و اشغال شرق مدیترانه سرزمین شام پرداختند.