بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا (Brassica napus L) در واکنش به کاشت تاخیری

به منظور بررسی اجزای عملکرد و عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در واکنش به کاشت تاخیر، آزمایشی طی دو سال زراعی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک-زابل اجراء گردید. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تاریخ کاشت در چهار سطح ) 10 آبان، 25 آبان، 10 آذر و 25 آذر( به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ در چهار سطح )رقم آرج یاس، هیبرید هایولا 401 ، لاین های PP-308/8 و PP-401/15E ( به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشا نداد که اثر تاریخ کاشت، بجز درصد روغن و ژنوتیپ، بجز تعداد خورجین در بوته بر عملکرد دانه و سایر صفات مورد بررسی از لحاظ آماری معنی دار بودند. اما اثر سال تنها بر درصد روغن، عملکرد روغن و روز تا شروع گلدهی در سطح احتمال ) 01 / p>0 ( معنی دار بود. با تاخیر در کاشت، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، عملکرد روغن و عملکرد دانه کاهش نشان دادند. بیشرین عملکرد دانه به میزان 2989 کیلوگرم در هکتار، در تاریخ کاشت اول ) 10 آبان( و کمترین عملکرد دانه با 39 درصد کاهش تولید در تاریخ کاشت چهارم ) 25 آذر( تولید شد. در بین ژنوتی پهای مورد بررسی، هیبرید هایولا 401 با تولید 2701 کیلوگرم در هکتار و رقم آرج یاس با 2453 ک یلوگرم در هکتار، نسبت به ژنوتی پهای دیگر بیشترین عملکرد دانه را داشتند. نتایج همبستگی ساده میان صفات مورد بررسی نشان داد که از بین اجزای عملکرد، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین به ترتیب با ضرایب همبستگی ) ** 82 / r= 0 ( و )** 62 / r=0 ( و در بین دیگر صفات، عملکرد روغن و تعداد روز تا شروع گ لدهی به ترتیب با ضرایب )** 98 / r 0 =( و r= 0/59*( (، بیشترین همبستگی مثبت را با عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج بدست آمده می توان نتیجه گیریک رد که تاریخ کاشت اوایل آبان و استفاده از هیبرید هایولا 401 و رقم اوپی آرج یاس در شرایط منطقه قابل توصیه باشد.