بررسی تطبیقی سیاست های آمریکا و چین در خلیج فارس

این مقاله سعی دارد ضمن یادآوری اهمیت ژئواستراتژیک خلیج فارس، تفاوت ها و تشابهات سیاست های دو قدرت آمریکا و چین را در آن تحلیل نماید. لذا بعد از واکاوی سیاست های دو کشور مزبور در این منطقه، نشان داده خواهد شد که آمریکا و چین در زمینه مسائل مربوط به انرژی، مبادلات تسلیحاتی و تجاری در پی به حداکثر رساندن منافع خود می باشند. اما کلیت رفتار سیاسی آمریکا به دلیل نقشی که به عنوان هژمون برای خود قائل است، امنیتی نگر و ایدئولوژیک است. در مقابل سیاست های چین به دلیل رفع نیازهای فزاینده داخلی در منطقه خلیج فارس عمل گرا و پراگماتیک است. پس از خروج انگلستان از منطقه خلیج فارس در اوایل دهه 1970، آمریکا و چین مجال یافتند به تثبیت سیاست های خود به روش های متفاوت در این منطقه بپردازند. مبارزه با نفوذ کمونیسم در خلیج فارس در دوره جنگ سرد، تشدید حضور مستقیم نظامی در منطقه پس از حمله عراق به کویت، و حمله به عراق بعد از واقعه 11 ستامبر نشانگر اهمیت فوق العاده خلیج فارس برای آمریکاست. از این رو آمریکا ضمن بهره برداری از انرژی و فرصت های اقتصادی سعی داشته است به تغییراتی بنیادین در منطقه از جمله اصلاحات و تغییر رژیم کشورهای حوزه خلیج فارس بپردازد، امنیت اسراییل را تامین نماید و ایران را منزوی کند. از طرفی، یکی از مباحث قابل توجه رشد سریع مناسبات اقتصادی و سیاسی چین با کشورهای خلیج فارس است. چین به این منطقه به عنوان یکی از مناطقی در جهان که بیشترین منابع انرژی را داراست، توجه ویژه ای دارد، لذا این کشور از سیاست های سخت و نظامی در منطقه دوری و سیاست های نرم و غیر ایدئولوژیک را دنبال می نماید. بنابراین، چین در تلاش است تا ضمن پرهیز از درگیری با قدرت های بزرگ، همکاری های خود را با کشورهای منطقه گسترش دهد.