سعدی مترجم در «گلستان» ادب پارسی

مقاله حاضر با الهام از چارچوب نظری تاریخ نگاری خرد در حوزه ترجمه (ازجمله کار آدامو، 2006) بر یکی از وجوه هنری مغفول مانده و پراهمیت سعدی انگشت می گذارد: پادشاه سخن در ساحت مترجمی چیره دست. بدین منظور، پس از مروری بر پیشینه مطالعاتی موجود و معرفی اجمالی رویکرد تاریخ نگاری خرد، گونه های مختلف ترجمه را در گلستان طبقه بندی و با تحلیل نمونه هایی از هریک، ابعاد مختلف کنش ترجمانی سعدی را کندوکاو کرده ایم. یافته های مقاله مبین آن است که سعدی از سبکی تلفیقی در ترجمه بهره می گیرد که گاه توام با پای بندی به متن مبدا در عین سادگی و بی آلایشی است و گاه، در مواردی بیشتر، از متن مبدا فاصله می گیرد و به ویژگی های سبکی نثر فنی از حیث بیان مسجع و موزون و توسل به آرایه های ادبی نزدیک می شود. در عین حال، سعدی در هر دو شیوه به معیارهای تالیف در حد متعالی آن نایل آمده و به نظر می رسد که در همه حال نیاز مخاطب را مد نظر داشته است. به طور کلی، سبک ترجمه سعدی نیز همچون سایر وجوه هنری او خلاف آمد عادت معمول در زمانه اوست و این دقیقا نکته ای است که بر نبوغ یکه و یگانه وی مهر تایید می زند: سعدی در همه حال بی همتاست، در تالیف و در ترجمه.