تجمع جغرافیایی فعالیت های صنعتی و رشد بهره وری: شواهدی از صنایع تولیدی استان های ایران

این مقاله اثر تجمع فضایی فعالیت های صنعتی را بر رشد بهره وری صنایع تولیدی استان های ایران با استفاده از رگرسیون داده های مقطعی و رگرسیون تلفیقی پویا با روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) در دوره 92-1379 بررسی می کند. برای اندازه گیری تجمع صنعتی از شاخص الیسون گلیزر(EG) استفاده شد. یافته ها «فرضیه ویلیامسون» را تایید می کند؛ بدین معنا که تجمع فعالیت های صنعتی تا سطح معینی از توسعه یافتگی بر رشد بهره وری اثر مثبت دارد. وقتی زیرساخت های اقتصاد به ویژه حمل و نقل مناسب نباشد، ارتباطات به راحتی امکان پذیر نبوده و دسترسی به بازارهای سرمایه با محدودیت مواجه می شود و نیز کارایی از طریق تمرکز تولید در فضا افزایش می یابد؛ اما با بهبود زیرساخت ها و گسترش بازارها، اثرات خارجی ازدحام در مراحل توسعه یافتگی تغییر کرده و این امر می تواند سبب پراکندگی بیشتر فعالیت های اقتصادی شود؛ یعنی تجمع، موجب انباشت سرمایه فیزیکی و انسانی شده و این تسریع رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت.