ارزیابی عملکرد مدل SWAT در برآورد رطوبت خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز نومل)

رطوبت خاک متغیر کلیدی برای درک فرآیندهای هیدرولوژیکی و شار انرژی در سطح زمین می باشد. بنابراین پیش بینی دقیق آن در طرح های آبیاری، مدیریت زراعی، پیش بینی خشکسالی و سیل، مدیریت کیفیت آب و پیش بینی هوا و تغییر اقلیم اهمیت بالایی دارد. اما علیرغم اهمیت زیاد آن، اندازه گیری صحرایی با توجه به تغییرات زیاد زمانی- مکانی خصوصیات خاک و همچنین هزینه های بالای آن منطقی نیست. بر این اساس استفاده از مدل های فیزیکی به عنوان راهکاری برای رفع این مشکل مدنظر پژوهشگران قرار گرفت. در مطالعه حاضر، مدل مفهومی و نیمه توزیعی SWAT برای برآورد رطوبت خاک حوضه آبریز نومل مورد بررسی قرار گرفت. الگوریتم SUFI2، در بسته نرم افزاری SWAT-CUP برای واسنجی براساس رطوبت اندازه گیری شده و تحلیل عدم قطعیت مدل SWAT در سطح حوضه استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار r-factor در اکثر زیرحوضه ها کمتر از 1 و در کل حوضه 01/1 و مقدارp-factor در زیرحوضه ها بین 50-99 درصد و در کل حوضه 90 درصد بودند. این مقادیر بیانگر واسنجی خوب رطوبت در حوضه و عدم قطعیت کم پیش بینی ها است. ضریب 2bR بعد از واسنجی 58 درصد بوده است که نشان دهنده دقت قابل قبول واسنجی مدل در حوضه است. براساس این نتایج می توان از مدل SWAT به عنوان ابزاری برای تخمین رطوبت خاک هم از نظر توزیع مکانی (در مقیاس زیرحوضه) و هم از نظر توزیع زمانی (در مقیاس روزانه) به همراه باند تخمین عدم قطعیت 95 درصد در مطالعات مربوط به آب و کشاورزی استفاده نمود.