گفتمان معرفه النفس و ریاضت در سبک زندگی اشراقی عرفانی

انسان از دیرباز برای رسیدن به سعادت و کمال، دستیابی به اهداف فردی و اجتماعی و غلبه بر مشکلات مادی و غیرمادی در جست و جوی سبک زندگی مطلوب بوده است. سبک زندگی مجموعه ای از امور نظام مند و همگرا از زندگی انسانی اعم از بعد فردی، اجتماعی مادی و معنوی است. این امور نظیر بینشها، گرایش ها، رفتارهای درونی، رفتارهای بیرونی در حوزه های فرهنگی، دینی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که میتوان از همه آن امور، الگویی را استخراج کرد و ارائه داد. بنابراین سبکزندگی، فرآیندی است که با تمام ابعاد و زوایای حیات انسان ارتباط دارد.
فرازمندترین و جامع ترین سبک زندگی، برنامهای است که از تعالیم الهی و آموزه های وحیانی استخراج شده باشد. در این راستا دانشوران مسلمان نیز متناسب با رویکرد علمی- فلسفی و آموخته های خود از اسلام و یافته های خود به ارائه برنامه زندگی اقدام کرده اند. شیخ اشراق طبق آموخته های خود از اسلام و یافته های شهودی و باطنی خود، دستورالعمل هایی را برای رسیدن به حیات معنوی و زندگی مطلوب بیان کرده است. آشکار است که سبک زندگی، بیشتر به رفتار میپردازد؛ ولی تعیین این رفتار در سایه اندیشه ها، باورها و یافته هاست. بنمایه سبک زندگی اشراقی- عرفانی، دو امر بسیار مهم است که ما آن را با عنوان گفتمان «معرفهالنفس» و «ریاضت» مطرح میکنیم.
این مقاله می کوشد پایه و اساس سبک زندگی اشراقی را تبیین کند. این پایه، خودشناسی و معرفه النفس است و نردبانش ریاضت و سیر و سلوک معنوی و باطنی است. همچنین تلاش ما بر این است که تاروپود، ماهیت و حقیقت این دو را از نگاه شیخ اشراق با استناد به آثار وی توضیح دهد. این نوشتار در پایان به نمونه های عینی ریاضت اشاره می کند که در شرایط کنونی جهان معاصر ضروری مینماید.