اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ماش (Vigna radiata L.)

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ماش در تراکم های مختلف، آزمایش مزرعه ای در تابستان سال 1389 در منطقه دزفول به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این تحقیق، تیمارهای شامل آبیاری پس از 90 ، 120 ، 150 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت های اصلی و تراکم به صورت فاصله های 6، 9، 12 و 15 سانتی متر بین دو بوته روی خطوط کشت در کرت های فرعی بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر صفات تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار، اما روی صفت تعداد دانه در غلاف اثر معنی داری نداشت. لذا چنین استنباط می گردد که گیاه ماش نسبت به تنش کمبود آب بسیار حساس بوده و به طور معنی داری در اثر افزایش تنش آب، دچار افت عملکرد می گردد. اثر تیمار تراکم نیز بر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار گردید. بر این اساس مشخص شد، افزایش و یا کاهش تراکم هر دو عامل محدود کننده عملکرد بودند. هم چنین برهمکنش تیمارهای تنش کمبود آب و تراکم بوته به جز بر صفت تعداد دانه در غلاف، روی تمامی صفات مذکور تاثیر معنی داری داشت. بنابر ارزیابی نتایج این تحقیق، فاصله کشت 12 سانتی متر بین دو بوته به عنوان بهترین فاصله برای مناسب ترین تیمار دور آبیاری (آبیاری پس از 90 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) جهت حداکثر عملکرد گیاه ماش در منطقه دزفول توصیه می شود.