نظام دادرسی و کیفرشناختی ساسانیان

دوره ساسانی به عنوان یکی از مهمترین ادوار ایران باستان همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. نظام دادوری و کیفرشناختی ساسانی با اتکاء به دستورات دینی و میراث به جامانده از حکومت های پیشین، از مظاهر برجسته ی این عصر متمدن محسوب می شد.در نگارش این مقاله، که به بررسی موضوع دادوری و کیفر شناختی ساسانی می پردازد، از آثار ارزشمند پژوهشگران گذشته و حال، نیز متون به جا مانده از عصر پهلوی استفاده شده است. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی آیین دادرسی و کیفرشناختی در سلسله های پیش از سلسله ی ساسانیان از جمله مادها، هخامنشیان، سلوکیان و اشکانیان، با تکیه بر ذکر نمونه هایی از متون به جامانده ی پهلوی، به موضوعات نظام دادرسی، جرم و کیفر در دوره ی ساسانی، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دوره های ایران باستان، پرداخته شده است. پیوستگی و ارتباط تنگاتنگ دین و دولت ساسانی به پیدایش مجموعه قوانین دادرسی برگرفته از متون مذهبی به ویژه اوستا، کتاب مقدس زردشتیان، انجامید.از آنجا که این مقررات پاسخگوی کلیه امور مدنی نبود، قوانینی نیز از سوی شاه به عنوان عالی رتبه ترین فرد حکومتی مقرر و در کنار سایر دستورات دینی اجرا می شد.مجموعه این قوانین به گونه ای بود که پیشرفت حکومت ساسانی در زمینه نظام دادوری را در آن دوره به نمایش میگذارد، نظامی که احتمالا در پایه ریزی سیستم قضایی حکومتهای بعدی بی تاثیر نبوده است. موبدان از مهمترین و بانفودترین افراد در دولت ساسانی محسوب می شدند و موبدان موبد پس از شاه نقش به سزایی در امور قضایی ایفا میکرد.