قضازدایی پلیسی در قبال اطفال و نوجوانان بزهکار مطالعه تطبیقی نیوزیلند کانادا و ایران

امروزه بیشتر حقوق دانان بر این نکته اتفاق نظر دارند که ارجاع اطفال و نوجوانان به فرایند رسمی داردسی کیفری نه تنها منجر به اصلاح رفتار آنان نمی شود بلکه در بسیاری از موارد، نتیجه عکس را به دنبال دارد. بر این اساس در بسیاری از کشورها برای جلوگیری از این امر اقدامات اساسی صورت گرفته است. این پژوهش قصد دارد سیاست اجرایی پلیس در قضازدایی از بزهکاری اطفال را در ایران با دو کشور کانادا و نیوزیلند مقایسه نماید.

این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه اجرا، اسنادی است. پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، منابع اینترنتی، مقاله ها، پژوهش های لاتین و فارسی و مطالعه اسناد بین المللی مرتبط با حقوق اطفال و نوجوانان انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش برداری است و در این راستا اسناد بین المللی و قوانین موضوعه کشورهای کانادا، نیوزیلند و ایران مورد تحلیل قرار گرفته است.

نتایج نشان داد کشور نیوزیلند ضمن تدوین قانون کودکان، نوجوانان و خانواده هایشان از طریق پیش بینی ساختار جداگانه ای برای پلیس، به وسیله سامانه های هشداردهی و برگزاری جلسه های گروهی خانوادگی، به پلیس اطفال اختیار داده تا از ورود اطفال و نوجوانان به حوزه فرایند رسمی دادرسی جلوگیری کند. کانادا نیز با وضع قانون عدالت کیفری جوانان «YCJA» و با ایجاد ساختارهای جدید در سازمان پلیس، مانند مرکز پلیس جوانان، موسسه های مردم نهاد، هماهنگ کننده دادرسی و مددکاری اجتماعی، به پلیس ویژه اطفال اختیار داده تا از ورود اطفال و نوجوانان به فرایند رسمی دادرسی جلوگیری کند. در قوانین ایران باوجود تاکید ماده 31 قانون آیین دادرسی کیفری، مبنی بر تاسیس پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، اختیار قضازدایی توسط پلیس، مغفول مانده است.