رابطه قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع با دیگر شاخص های شوری در برخی خاک های متاثر از نمک استان گلستان

تخمین زده می شود که 350 هزار هکتار از خاک های استان گلستان دارای درجات مختلف شوری باشند. باوجود کاربرد فزاینده سنجنده های شوری جهت برآورد غلظت نمک در سطح مزرعه، هنوز هم تجزیه آزمایشگاهی عصاره های آبی خاک معمول ترین روش ارزیابی میزان شوری و خطرات بالقوه ناشی از آن می باشد. شوری بسته به روش و هدف اندازه گیری به طرق مختلفی بیان می شود. قابلیت هدایت الکتریکی(EC)، کل نمک های محلول(TSS)، کل جامدات محلول (TDS) همگی نمودهایی از شوری بوده و پارامترهای شوری نامیده می شوند. اندازه گیری مستقیم برخی از این پارامترها می تواند وقت گیر، پرهزینه و توام با خطا باشد. لذا محققان تلاش می کنند تا آنها را از پارامترهایی که سهل تر قابل اندازه گیری هستند، برآورد نمایند. هدف از این پژوهش، پیشنهاد روابط ساده برای برآورد قابل قبول شاخص های متداول شوری خاک های متاثر از نمک استان گلستان با استفاده از قابلیت هدایت الکتریکی می باشد.
منطقه مورد مطالعه در شمال شرقی ایران (استان گلستان) واقع است. 43 نمونه خاک از خاک های متاثر از شوری منطقه مزبور جمع آوری شد. نمونه ها هواخشک و پس از خرد شدن از الک 2 میلی متر عبور داده شدند و در عصاره اشباع آنها، قابلیت هدایت الکتریکی، غلظت کلسیم و منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، سولفات، کربنات و بی-کربنات اندازه گیری گردید. قدرت یونی با استفاده از فرمول I=1/2∑CiZi2 محاسبه گردید که در این فرمول Ci و Zi به ترتیب غلظت و ظرفیت یون ها هستند. سپس رابطه بین قدرت یونی و قابلیت هدایت الکتریکی تعیین شد. همچنین قدرت یونی با استفاده از رابطه پیشنهاد شده توسط گریفین و جوریناک یعنی I=0.013 EC برآورد گردید. معادله های ساده دیگری نیز برای برآورد شاخص های شوری برای خاک های متاثر از نمک استان گلستان پیشنهاد شدند.
نتایج اندازه گیری ها نشان داد که پارامترهای شوری (غلظت کل نمک های محلول، قدرت یونی و غلظت آنیون کلراید) با قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع در ارتباط نزدیک هستند. روابط زیر برای برآورد پارامترهای TSS (mmolc/l)، قدرت یونی (mol/l) و غلظت یون کلراید (mmolc/l) با استفاده از ECe dS/m)) پیشنهاد می-شود:LogTSS = 1489/1 + 9214/0log ECe (R2= 96/0، SEE=083/0)
I = 0124/0 ECe + 0488/0 (R2= 96/0، SEE=042/0)
LogCl- = 1555/1 log ECe + 5042/0 (R2= 89/0، SEE=19/0)
نتایج نشان داد که پارامترهای شوری با قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع در ارتباط نزدیک هستند. این روابط ممکن است بسته به نوع خاک متفاوت باشند. این مطالعه یک رابطه خطی بین قابلیت هدایت الکتریکی و قدرت یونی را نشان داد که می تواند برای پیش بینی قدرت یونی مورد استفاده قرار گیرد.این مطالعه همچنین نشان داد که یک همبستگی خوبی بین قابلیت هدایت الکتریکی و غلظت یون کلراید وجود دارد.