بررسی اثرات سن و سرعت راه رفتن بر نیروی عکس العمل عمودی زمین در جوانان و سالمندان

افزایش پیش رونده جمعیت سالمندان در بسیاری از کشورهای توسعه یافته توجه را بیش ازپیش به سلامت این گروه سنی معطوف کرده است. یکی از مهم ترین فعالیت های حرکتی زندگی روزانه راه رفتن است که نقشی حیاتی در زندگی افراد این گروه سنی ایفا می کند و می تواند به تامین سلامت جسمانی و روانی سالمندان کمک شایانی کند. به طورخاص بررسی نیروی عکس العمل زمین در حین راه رفتن سالمندان در سرعت های مختلف و مقایسه آن با جوانان می تواند درک بهتری از سازوکارهای زیربنایی تنظیم سرعت در طول راه رفتن به وجود آورد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات سن و سرعت راه رفتن بر نیروی عکس العمل عمودی زمین در جوانان و سالمندان بود.
آزمودنی های این پژوهش را پانزده مرد جوان و پانزده مرد سالمند تشکیل می داد که میانگین سنی آن ها به ترتیب 46/26 و 3/70 سال بود. همگی این افراد سالم و به روش نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شده بودند. یک مسیر پیاده روی ده متری در طول آزمایشگاه درنظرگرفته و یک صفحه نیروی سه محوره کیستلر در وسط مسیر جاسازی شد. فاصله نقطه شروع راه رفتن آزمودنی ها تا صفحه نیرو چهار متر بود. هریک از آزمودنی ها این مسیر ده متری را با سرعت های مختلف خودانتخابی (100درصد) و کند (80درصد) و سریع (120درصد) راه رفتند. نیروهای عکس العمل عمودی زمین طی مراحل استقرار راه رفتن شامل مرحله پذیرش وزن یا اوج اول (FZ1) و مرحله میانه استقرار یا عمق (FZ2) و مرحله پیشروی یا اوج دوم (FZ3) با صفحه نیرو با فرکانس 200 هرتز ثبت شد. داده ها با آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تجزیه وتحلیل شد.
نتایج نشان داد اثر سن (002/0=P) و سرعت (001/0=P) بر میانگین نیروی عکس العمل عمودی زمین معنی دار است. همچنین اثر تعاملی سن و سرعت بر میانگین نیروی عکس العمل عمودی زمین نیز معنی دار بود (013/0=P). مطابق آزمون بونفرونی در هر دو گروه سنی جوانان و سالمندان میانگین نیروی عکس العمل عمودی بین سرعت های مختلف تفاوت معنی داری داشت (01/0>P). به علاوه در سرعت های 100درصد (036/0=P) و 120درصد (002/0=P) بین جوانان و سالمندان تفاوت های معنی داری دیده شد. در سرعت 80درصد در نیروهای اوج اول و عمق و اوج دوم عکس العمل عمودی زمین بین جوانان و سالمندان تفاوت معنی داری وجود نداشت (05/0P). این در حالی است که در نیروی عمق تفاوت معنی داری وجود نداشت (05/0P).
به طورخلاصه نتایج پژوهش حاضر نشان داد هنگام راه رفتن با سرعت های دلخواه و سریع نیروهای اوج اول و دوم در بین جوانان و سالمندان تفاوت معنی داری دیده شد؛ درحالی که در نیروی عمق تفاوت معنی داری وجود نداشت. علاوه براین در هر دو گروه سنی در مقدار نیروهای اوج اول و دوم بین سرعت های مختلف راه رفتن تفاوت های معنی داری مشاهده شد. از نتایج تحقیق حاضر چنین استنباط می شود که کاهش نیروی اوج اول عکس العمل عمودی زمین در سالمندان به نوعی موید ضعف پویا و واکنش سیستم عصبی عضلانی در آن ها و کاهش نیروی اوج دوم عکس العمل زمین بیانگر عملکرد ضعیف تر عضلات پلانتارفلکسور سالمندان در هنگام راه رفتن است. به نظر می رسد تقویت عضلات اندام تحتانی در سالمندان بتواند به بهبود سرعت راه رفتن آن ها کمک کند و در کاهش خطرهای افتادن و ناتوانی عملکردی موثر واقع شود.